PLATON’DA İDEA-DOĞA İLİŞKİSİNE “FARKLI” BİR BAKIŞ

Authors : Mehmet Eren Gedikli

Pages : 39-66

Doi:10.53844/flsf.1511192

View : 190 | Download : 159

Publication Date : 2024-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Platon, sık sık deneysel bilimleri ihmal eden, Antik Yunan’da ve sonrasında empirik bilimlerin ilerlemesinin önünde engel oluşturan, matematiksel bilimlerin salt formal ve kuramsal yapısının dışında herhangi bir bilgiye ya da bilimsel görüşe değer vermeyen, duyulur gerçeklikten yalnızca doksa düzeyinde bilgiler çıkarılabileceğini düşünen, en iyi ihtimalle doğa hakkında akla en yatkın ya da olası bir mitos geliştirmenin ötesine geçilemeyeceğini düşünen bir filozof olarak anılır. Makale bu bağlamda artık meşhûrât haline gelmiş, doğayı salt bir yanılsamadan, görünüşten ibaret gören ve bu sebeple duyulur şeylerden uzaklaşarak saf aklın, tefekkürün “emin sularına” doğru yelken açarak “ayrı” ve “aşkın” bir gerçeklik olarak ideaları temaşa etmeyi salık veren bir “öte-dünyacı filozof Platon” imajını sorgulatmayı hedef edinmiştir. Çünkü ifade edilen Platon “anlatısı” büyük oranda Platon’un belirli bir biçimde yorumlanmasının neticesi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu doğrultuda makale, Platon\'un “bilimci” yönünü vurgulayan Nettleship, Burnet, Natorp, Lutoslawski gibi yorumcuların Devlet diyalogunun \"Bölünmüş Çizgi Analojisi\" ve \"Bilim Sınıflaması\" gibi pasajları üzerine yorumlarına odaklanarak Platon\'da idea-doğa ilişkisini farklı bir biçimde resmetmeyi ve böylece Platon\'un bilimsel gelişmeyi engelleyen değil, tersine bilimsel düşünceyi teşvik eden bir filozof olduğunu göstermeyi hedefliyor.
Keywords : Platon, Bölünmüş Çizgi Analojisi, İdea, Doğa, Bilim