PLATON’UN TIMAIOS DİYALOĞUNDA KHORA VE MİTOLOJİK KÖKENLERİ

Authors : İbrahim Körpe

Pages : 67-87

Doi:10.53844/flsf.1511632

View : 152 | Download : 231

Publication Date : 2024-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Platon’un Timaios Diyaloğunda üçüncü tür olarak adlandırdığı ve çeşitli metaforlar ile sunumunu yaptığı khora düşüncesinin kökenlerinin Yunan dini düşüncesinin başlangıç ögeleri olan Khaos ve Gaia temsillerinde olduğu iddia edilmiştir. İddia gerekçelendirilirken khora tasavvurunun Khaos ve Gaia ile benzeşen yönleri üzerinde tek tek yorum ve incelemede bulunulmuştur. Buna göre khoranın Khaos temsili ile dört Gaia temsili ile üç ana noktada benzeştiği tespit edilmiştir. Khora tasavvurunun mitolojideki Khaos temsili ile; (1) belirli bir biçimden bağımsız olmak anlamında suretsiz oluşu, (2) evrenin kurucu ögeleri ve oluşun malzemesi ile dolu oluşu (3) suretsizliklerinden dolayı kavranmalarının belirsiz ve puslu bir akıl yürütmeyle oluşu ve (4) her iki tasavvurun da tüm varlıklara oluşturucu malzeme ve yerler temin etme yönleriyle tözsel bir karakterde oluşu yönüyle benzediğinden bahsedilmiştir. Khora tasavvurunun Gaia temsili ile ise; her ikisinin de (1) tüm varlıkların alıcısı ve besleyicisi olması, (2) oluşa tabii tüm varlıkları kendisinden var ettiği için anneye benzemesi ve (3) var olanları kendisinin temin ettiği malzeme ile kendinden var ettiği için tanrısal olarak nitelenmesi yönleriyle benzediğinden bahsedilmiştir.
Keywords : Khora, Khaos, Gaia, mitoloji, kozmogoni, kozmoloji