Alışveriş Merkezlerinde Evrensel Tasarım ve Konfor: İstanbul'da Geniş Programlı Bir Alışveriş Merkezi Deneyimi

Authors : Tuba TERECE, Genco BERKİN

Pages : 211-236

Doi:10.16947/fsmia.582422

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2019-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Kamusal mekanlardan olan geniş programlı bir alışveriş merkezinde AVM’nin giriş- çıkışları ile yatay sirkülasyon elemanlarından olan dolaşım alanlarının (koridorlarının), fiziki konfor ölçütlerinin evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda incelenmesi çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışılan AVM’de, fiziki konfor ölçütlerinin evrensel tasarıma uygunluğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışma, AVM’nin ele alınan kullanım alanlarında, sağlanması gereken fiziksel konfor ölçütlerinin kendi içerisinde evrensel tasarım doğrultusunda detaylı bir şekilde incelenmesi ve buradan hareketle yapılan tespit ve saptamaları kapsamaktadır. Bu çalışmanın evrensel tasarım anlayışında farkındalık yaratarak mimari anlamda; mimar, iç mimar, peyzaj mimarlarına AVM tasarımlarında önemli noktalarda yön vereceği düşünülmektedir. Bununla birlikte AVM işletmeleri açısından, evrensel tasarım ilkelerine yönelik tasarım yapılarak hizmet verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Pratikte ise bundan sonra yapılacak olan akademik çalışmalara kaynak niteliğinde olacağı öngörülmektedir. Geniş programlı bir AVM’de fotoğraf çekimleri, yerinde gözlem ve inceleme, empati yoluyla (engelli biri gibi davranarak) uygulamalı deneyimleme gibi yöntemlerle alan çalışması yapılmıştır. Çalışılan AVM’de ele alınan alanlarla ilgili olması gereken evrensel tasarım özellikleri ile fiziki konfor ölçütlerinin evrensel tasarıma uygunluk derecelerinin belirtildiği, özet niteliğindeki tablolar ve deneyimlemede yapılan tespitler de çizim ve fotoğraflarla gösterilmiştir. Bu çalışmada, alan çalışması yapılan AVM’nin genel olarak evrensel tasarım anlayışına uygun nitelikte olduğu görülmüştür. AVM genel olarak, kullanıcı konforunun ön planda olduğu insan odaklı yani; kullanıcıların eylemini, kullanımını rahatlatan ve yönlendiren olumlu bir AVM olarak değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra AVM’de tam görme engeli olan kul- lanıcılara yönelik bütün önlemlerin alınmadığı tespit edilmiştir. Birtakım uygulamalarla bazı önlemlerin alındığı fakat eksik bulunduğu için bu uygulamaların yeterli olmadığı saptanmıştır.
Keywords : Konfor, alışveriş merkezi, evrensel tasarım