Menâúıb-ı èAli Es-Semarúandì’de -mIş eki

Authors : Amjed MANSUR

Pages : 463-479

Doi:10.16947/fsmia.1225643

View : 7 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :-mIş eki, Türk dilinin tarihî dönemlerinde çeşitli fonksiyonlarda kullanılmıştır. Ek, genellikle dil uyumuna uygun olarak kullanıldığı halde dudak uyumuna girmesi çok geç dönemlerde gerçekleşmiştir. Hatta dudak uyumuna en geç giren eklerden biri olduğu da söylenebilir. Bu sebeple ekin kullanımı hem eserin nüshalarının tarihlendirilmesi hem de benzer morfolojik şekillerin tarihî süreçteki gelişmeleriyle ilgili önemli bir bilgi kaynağı durumundadır. Üzerinde çalışılan Menâúıb-ı èAli Es-Semerúandì adlı metin 17. yüzyılda istinsah edilmiştir ve söz konusu ekle ilgili önemli veriler barındırmaktadır. Bu alanda başka çalışmalar yapılmış olsa da bu çalışma dudak uyumu konusunu ele alacak çalışmalara kaynaklık edecek nitelikte olacaktır. Üzerinde çalışılan eserde -mIş eki, yuvarlak tabanlı fiillerden sonra hem düz dar hem de dudak uyumuna girmiş şekliyle yuvarlak olarak tespit edildiğinden ekin bütünüyle dudak uyumuna girmediği söylenebilir. Eserdeki bu durum ekin dudak uyumuna girme sürecinde olduğunu göstermektedir. Çalışmada ”Menâúıb-ı èAli Es-Semerúandì” adlı eserde geçen -mIş eki almış fiiller incelenerek konu ile ilgili sayısal veriler ortaya konacaktır.
Keywords : Menâúıb ı èAli Es Semerúandì, Türk Dili Tarihi, Klasik Osmanlı Türkçesi, mIş eki, Batı Türkçesinde dudak uyumu, Menâúib i èAli Es Semerúandi, History of Turkish Language, Classical Ottoman Turkish, The miş suffix, Labial harmony in Western Turkish Language