Öğretmen Adayları Öz-Yeterliği Araştırmalarına İlişkin Bibliyometrik Analiz Çalışması

Authors : Serap Nur Duman, İlkay Doğan Taş

Pages : 242-268

View : 20 | Download : 21

Publication Date : 2024-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Eğitim-öğretim süreçlerinde ve öğretmen eğitiminde son yıllarda sıklıkla çalışılan konulardan biri öz-yeterliktir. Öz-yeterlik, başarı elde etmek ve başarıya yönelik performans sergilemek için bireyin kendi öz-yeteneklerini kullanabilmesine yönelik sahip olduğu inancı ifade etmektedir. Öğretmen ve öğretmen adaylarında bu inanç; başarı, beklenti, deneyim, motivasyon, sosyo-kültürel ortam, beceri gibi bazen bireysel bazen çevresel pek çok değişkenden etkilenen ve aynı zamanda bu değişkenleri etkileyen bir yapıdadır. Bu nedenle öğretmen ve öğretmen adaylarında öz-yeterlik, farklı ülkelerde farklı boyutlarıyla bazen nicel bazen nitel pek çok araştırmaya konu olmuştur. Yapılan bu çalışmaların birlikte ele alınması, gerçekleştirilen çalışmalara sistematik bir bakış açısı sunmak için önemli görülmektedir. Bu amaçla Web of Science veri tabanı üzerinden “pre-service teacher”, “self-efficacy” ve “preservice teacher” anahtar kelimeleriyle tarama yapılmış ve elde edilen 355 makale ile bibliyometrik analiz gerçekleştirilmiştir. Bibliyometrik analiz sürecinde VOSviewer programı kullanılmış ve öğretmen adayları ile öz-yeterlik hakkında yapılan araştırmalara ilişkin elde edilen bulgular görsel haritalar ve tablolar ile sunulmuştur. Elde edilen bulgulara dayalı olarak makalelerin genellikle Eğitim ve Eğitsel konu alanında tamamlandığı belirlenmiştir. Bunun yanında öz-yeterlik hakkında ilk makalenin 1991 yılında yapılmıştır. 2008 yılından itibaren öğretmen adayları ve öz-yeterlik hakkında yapılan çalışmalar artış göstermiştir. Yıllara göre makale sayıları göz önüne alındığında 2020-2023 arasında ciddi sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir. Elde edilen bulguların öğretmen adayları ve öz-yeterlik hakkında yapılacak yeni araştırmalara katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Özellikle yeni yayınlanan öğretim programlarında öne çıkan beceri ve yeterlikler ile öz-yeterlik kavramının birlikte değerlendirilmesi hem öğretmen adaylarına hem öğretmen eğitimi programlarına katkıda bulunacaktır.
Keywords : Öğretmen adayı, Öz yeterlik, Bibliyometri