Skleroderma Hastalarında Gastrointestinal Sistem Tutulumu, Beslenme ve Yutma

Authors : Sedanur Güngör

Pages : 13-14

View : 60 | Download : 91

Publication Date : 2023-11-22

Article Type : Conference Paper

Abstract :Skleroderma, sistemik bir hastalıktır ve bu hastalığın birçok alt tipi bulunmaktadır. Esas patoloji bağ dokuda gelişen fibrozis (sertleşme) kaynaklıdır. Hastalık deri başta olmak üzere gastroinstestinal sistemi tutmakta ve organların dokusunda sertleşmeye sebep olmaktadır. Özafagustaki fibrozis gelişimi ve düz kas atrofisi peristaltik hareketi azaltarak yutmada zorluğa ve disfajiye sebep olmaktadır. Özellikle sıvı tüketimi sırasında akciğere aspirasyon olmaktadır. Hastalarda mide ile yemek borusu arasındaki sfinkterde gevşeme sonucu mide içeriği yukarı kaçmakta ve reflüye neden olmaktadır. Reflü, laringofarengeal duyu kaybını tetiklemektedir. Reflü şikayeti olan bireyler, yatmadan 2-3 saat önce mideye besin alımı yapmamalıdır. Alkol, kafein, baharatlı ve yağlı yiyecekler reflüyü tetiklediği için tüketimine dikkat etmelidir. Bağırsaktaki düz kas tabakasında atrofi görülmekte, ince bağırsağın peristaltizmi bozulmaktadır. Bağırsak florasında bakteri birikimi ve dejenerasyon olmaktadır. Çoğu hasta yemek sonrası şişkinlik ve kabızlıktan şikayet etmektedir. Hastalar vücut ağırlığını kontrol altında tutmalı, düzenli beslenme alışkanlığı edinmeli, enerji ve protein dengesine dikkat etmeli ve fiziksel aktivite alışkanlığı kazanmalıdır. Bunların yanı sıra az ve sık beslenmeleri ve gaitada sertliğe sebep olacak gıdaların yerine posalı gıdalar ile beslenmeleri tavsiye edilir. Vitamin alımına özen gösterilmelidir. D vitamini, inflamasyonu azaltma etkisine sahiptir. Ancak eksikliği olmayan vitaminler için takviye alınmamalıdır. Hastaların bir beslenme uzmanından destek almaları semptom yönetiminde fayda sağlayacaktır. Hastalığın temel semptomlarından olan ağız açıklığında azalma ve dudaklarda incelme ağız içine besin alımında zorluğa sebep olmaktadır. Aynı zamanda oral hijyenin sağlanmasını da olumsuz olarak etkilemektedir. Hastalarda dilin retraksiyonu ve tükürük bezinden salgı üretimi azalır. Buna bağlı olarak ağza alınan besinler yeterince yumuşamaz, öğütülemez ve çiğneme süresi uzar. Besinin tamamını başarılı bir şekilde yutamadıkları için beslenme sonrası ağız içinde besin kalıntısı olmaktadır. Bu durum dişlerde çürümeyi tetikler. Besinleri küçük lokmalar haline getirerek beslenen hastalar bol tekrarlı çiğnemelerden sonra yutma eylemini gerçekleştirirler. Sonuçta besin tüketimi süresi normalden uzun hale gelmektedir. Tüm bunlar hastaların sosyal hayata katılımlarında azalmaya sebep olmaktadır. Bu şikayetlere yönelik yutma rehabilitasyonu hastalara fayda sağlamaktadır. Tedavide öncelikle mandibula mobilizasyonu ile çiğneme sırasında daha geniş hareket açıklığı elde edilmesi amaçlanmaktadır. Vücudun genelinde gerçekleşen fibrozis temporomandibular eklemi de tutmaktadır. Buna yönelik ekleme derin friksiyon masajı yapılmaktadır. Azalan dil retraksiyonunu artırmaya yönelik egzersizler ve dirençli chintuck egzersizi programa eklenir. Besini alt farinksten özafagusa aktarmayı kolaylaştırmak amacıyla hyoid mobilizasyonu yapılmaktadır. Hastaların sosyal katılımının artması ve daha az semptomla yutma eylemini gerçekleştirmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : Skleroderma, sindirim, romatizma, yutma