Jüvenil idiopatik artrit ve epigenetik

Authors : Deniz Bayraktar

Pages : 5-6

View : 35 | Download : 50

Publication Date : 2023-11-22

Article Type : Conference Paper

Abstract :Epigenetik faktörler; çevresel etkileşimler, fiziksel ve duygusal stres, ilaçlar, yaşlanma süreci ve beslenme gibi faktörleri içerir. Bu faktörler; DNA metilasyonu, histon işaretleme ve mikro RNA’nın kodlanmasının önlenmesi mekanizmaları ile üretilecek enzimleri ve proteinleri etkileyerek kanser, otoimmün hastalıklar ve metabolik hastalıklar gibi problemlere yol açabilir. Oto-immün bir hastalık olan jüvenil idiopatik artrit (JIA) patogenezinde de epigenetik faktörlerin rolü araştırılmaya devam etmektedir. JIA ile ilişkili belirtilerin genellikle bir mekanik/duygusal travmayı takiben ortaya çıktığı bilinmektedir. Mekanik stresin entezit oluşumu üzerine etkisi hayvan çalışmalarında ortaya konmuştur. Dahası JIA’lı hastalarda yapılan çalışmalarda obezite/artmış vücut ağırlığının inaktif hastalığın elde edilememesi üzerine etkili olduğu bulunmuştur. Artmış vücut ağırlığı yalnızca mekanik stres yaratarak değil aynı zamanda yağ hücreleri içine konuşlanmış makrofajların proinflamatuar sitokinler salgılaması ile de kronik inflamasyona katkıda bulunmaktadır. Sindirim sisteminde bulunan bakterilerin sağlık üzerine etkisi son yıllarda ilgi çekmektedir. JIA’lı hastaların bağırsaklarında yararlı bakterilerin oranının azaldığı ve patojenik bakterilerin oranının arttığı bildirilmiştir. Bu durum bağırsak epitelinin inflamasyonuna ve geçirgen bağırsak sendromuna neden olabilir. Geçirgen bağırsak sendromunda normalde bağırsaktan geçemeyecek patojenler dolaşıma katılarak sistemik inflamasyon cevabını başlatırlar. Antibiyotiklere iki yaşından önce yüksek oranda maruz kalmanın mikrobiomu değiştirebileceği ve bu durumun JIA gelişimine katkıda bulunabileceği bildirilmiştir. JIA patogenezi açısından mikrobiomunun çeşitliliğine katkıda bulunabilecek diğer faktörlerin de önemli olduğu savunulmaktadır. Yapılan çalışmalarda vajinal doğum yoluyla doğan çocuklar ile sezaryen ile doğan çocuklar açısından mikrobiomda değişiklikler saptanmıştır. Vajinal yolla doğan çocukların annelerinin bağırsaklarına benzer bir mikrobioma maruz kalırlarken, sezaryen ile doğan çocuklar annelerinin cildindekine benzer bir mikrobiomla karşılaşmaktadırlar. Anne sütünün de bebeğin mikrobiomu açısından önemli olduğundan bahsedilmiş, anne sütü ile beslenen JIA tanılı çocukların daha düşük hastalık aktivitesine sahip olduğu belirtilmiştir. Düzenli egzersiz (özellikle aerobik egzersiz) sindirim sistemindeki organların dolaşımını ve oksijenasyonunu artırıp bakteriyel çeşitliliğe katkıda bulunur. Geçirgen bağırsak sendromuna özellikle anaerobik bakterilerin yol açtığı düşünülürse, bu hastalarda düzenli egzersizin önemi vurgulanmalıdır. Kronik hastalıklara etkisi bulunduğu düşünülen diğer bir faktör olan D vitamininin eksikliğinin JIA’lı hastalarda daha yüksek hastalık aktivitesi ve daha sık üveit geliştirme riski ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak JIA’da epigenetik faktörlerin rolü son yıllarda daha iyi anlaşılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda, hastalık yönetiminin çok disiplinli bir şekilde ele alınması hastalığın optimal yönetimi açısından elzemdir.
Keywords : Artrit, çocuk, epigenetik, mikrobiom