Sklerodermada yutma rehabilitasyonu

Authors : Müşerref Nur Keleş

Pages : 3-4

View : 47 | Download : 63

Publication Date : 2023-11-22

Article Type : Conference Paper

Abstract :Skleroderma, hümoral ve hücresel bağışıklıkta değişikliklerle karakterize, mikrovaskülaritede fibroproliferatif değişikliklere yol açan ve bunun sonucunda ciltte ve iç organlarda anormal kollajen birikimine neden olan nadir bir otoimmün hastalıktır. Yutma, ağızdaki maddenin ve tükürüğün mideye iletilmesini sağlayan karmaşık bir işlevdir. Disfaji ise bozulmuş yutma fonksiyonu ile ilişkilidir ve gıdaların veya sıvıların mideye taşınmasında güçlük ve başarısızlık olarak tanımlanabilir. Progresif sistemik sklerozu olan hastaların %87’sinin disfajiden yakındığı bildirilmiştir. Hatta bu hastaların yaklaşık %60 kadarı ilk muayenelerinde yutma güçlüğünden mutlaka bahsetmişlerdir. Disfajinin bu hastaları aspirasyon, pnömoni, yetersiz beslenme, mortalitede artış, bağışıklığın düşmesi, hastanede yatış süresinin uzaması, ileri derecede özürlülük, yaşam kalitesinin düşmesi ve toplumdan izole olunmasına kadar farklı derecelerde etkilediği bilinmektedir. Yutmanın oral hazırlık, oral, farengeal ve özefagal olmak üzere dört fazı vardır. Sklerodermada yutmanın herhangi bir fazında bozukluk görülebilmektedir. Skleroderma hastalarında en sık görülen disfaji semptomları; ağız ve çevresindeki deri ve temporamandibular eklem kısıtlılığından kaynaklanan ağız açıklığının azalması, tükürük kaybı, dil kaslarında atrofi, boğazda yemek kalmış hissi, yutma esnasında öksürme, yiyecek veya sıvının boğaza geri gelmesi, ağızdan yiyecek sızıntısıdır. Bu hastalarda disfaji semptomları oldukça değişkenlik gösterdiği için, her hasta için tedavi planı özel olarak düzenlenmelidir. Bu hastalarda yutmanın hangi fazının etkilendiğinin belirlenmesi disfaji tedavisine karar verilmesi açısından oldukça önemlidir. Yutma rehabilitasyonunun etkili olabilmesi için multidisipliner bir yaklaşımın gerektiği unutulmamalıdır. Oral hazırlık ve oral fazda görülen yemek hazırlamada zorluk, elleri yeterince kullanamama, ağız açıklığının azalması, tükürük ve çiğneme yetersizliği gibi semptomlar için yutma terapistinin yanı sıra ergoterapist, romatoloji hekimi, diş hekimi ve fizyoterapist gibi bir çok meslek dalı aynı anda çalışmalıdır. Sklerodermada yutmadaki en önemli semptomlardan biri sıvı içerken öksürmektir. Öksürük aspirasyonun bir göstergesi olabileceği için hastayı değerlendirirken unutulmaması gereken bir semptom olarak düşünülmelidir. Disfaji tedavi planına medikal tedavi, cerrahi prosedürler ve yutma terapisi şeçenekler olarak düşünülmelidir. Skleroderma kronik bir hastalık olduğu için tedavi süreçlerinin yakın takibinin çok önemli olduğu unutulmamalıdır.
Keywords : Yutma, sistemik skleroz, yutma bozuklukları