MULTİPL SKLEROZ HASTALARINDA KOGNİTİF YORGUNLUĞUN MENTAL İMGELEME ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Authors : Fardad Farzin, Ayla Fil Balkan, Yeliz Ozcelik, Ezgi Özbaş, Aslı Tuncer, Nazire Pınar Acar Ozen

Pages : 5-6

View : 23 | Download : 33

Publication Date : 2024-07-05

Article Type : Conference Paper

Abstract :Kognitif yorgunluk, psikobiyolojik bir bozukluk olup multipl skleroz (MS) hastaların %46\'sında görülmektedir. Hastalarda yorgunlukla mücadele etmekte kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Mental imgeleme (Mİ) eğitimi bu uygulamalardan biri olup, bir öznenin belirli bir eylemi zihinsel olarak simüle ettiği dinamik bir durum olarak tanımlanmaktadır. Mİ sırasında farklı kortikal bağlantılar aktive olmaktadır. Çalışmalar, mental imgeleme ile MS hastalığının şiddeti arasında ilişki olduğunu vurgulasa da, kognitif yorgunluğun mental imgeleme yeteneği üzerine etkisi tam olarak bilinmemektedir. Çalışmaya EDSS skorları 1 ile 4 arasında değişen 36 MS hastası dahil edildi. Hastalar randomize olarak çalışma ve kontrol grubuna ayrıldı. Her iki grup mental imgeleme yeteneği bakımından değerlendirildi. Değerlendirmeler Motor İmgeleme yeteneği testi (MİYT), kinestetik ve görsel imgeleme anketi (KGİA), haraket imgeleme anketi (HİA) ve mental kronometriyi içermektedir. Motor fonksiyonları değerlendirilmesinde ise 9 delilki peg testi (9DPT), 10 m yürüme testi (10MYT) ve zamana bağlı motor görüntüler kullanılmıştır. İlk değerlendirmeden bir hafta sonra çalışma grubundaki bireylere kognitif yorgunluğu artıracak bazı testler uygulanıp hemen ardından mental imgeleme testleri tekrar edildi. Kontrol grubundaki bireyler ise herhangi bir uygulama yapılmaksızın tekrar değerlendirildi. Çalışma grubundaki MS hastalarının yaş ortalaması 35 ± 10, kontrol grubunun 40 ± 8, tüm katılımcıların EDSS skoru 2.3 ± 0.94 ve hastalık durasyonları ise 9.6 ± 6.51 yıl olarak belirlendi. Çalışma grubunun motor imgeleme yeteneği skoru ilk değerlendirmede 16.6 ± 4.5 iken, 2. değerlendirmede 10.8 ± 4.32 puana gerilediği bulundu (p꓿0.04). Motor imgeleme yeteneği bakımından gruplar birinci ve ikinci değerlendirmeler arasındaki farklar bakımından karşılaştırıldığında ortaya çıkan değişimin anlamlı derecede olduğu görüldü (p 0.05). Çalışma ve kontrol grubundaki MS hastalarında kognitif yorgunluğun motor fonksiyonlara etkisi karşılaştırıldığında grupların 9DPT’deki değişim bakımından farklı olduğu belirlendi (p<0.05). 10MYT sonuçları bakımından grupların ilk ve son değerlendirmede farklı olduğu, çalışma grubundaki bireylerin daha hızlı yürüdüğü görüldü (p<0.05). Çalışmamızın sonunda kognitif yorgunluğun mental imgelemenin kontrol edilebilirlik ve canlılık bileşeni üzerine etkisi olduğu belirlenmiştir. EDSS skoru düşük olan hastalarda bile kognitif yorgunluğun bu yetenekte bozulmalara neden olduğu gösterilmiştir. Özellikle mental imgelemenin uygulanacağı hastalarda bu etkileşimin göz önünde bulundurulması önemli olabili
Keywords : mental imgeleme, kognitif yorgunluk, multipl skleroz