Hegzaklorosiklohegzan izomerlerinin metal oksit varlığında gezegen hareketli bilyalı değirmen kullanılarak mekanokimyasal deklorinasyonu

Authors : Volkan PELİTLİ, Uğur KURT, Oltan CANLI

Pages : 739-750

Doi:10.17341/gazimmfd.416533

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2019-05-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Zararlı etkilerinden dolayı günümüzde hegzaklorosiklohegzan (HCH, C 6 H 6 Cl 6 ) kullanımı yasaklanmış olsa da geçmişten kalan üretim stokları hala mevcuttur. Son araştırmalar mekanokimyasal deklorinasyon prosesinin HCH’ın gideriminde umut vaat eden bir yöntem olduğunu göstermiştir. Ancak mekanokimyasal deklorinasyon prosesinin geçerli bir yöntem olabilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla mevcut çalışmada; içeriğinde çeşitli metal oksitler bulunduran uçucu kömür külü (UK) ve refrakter tuğla atığı (RT) kullanılarak hegzaklorosiklohegzan (HCH) izomerlerinin mekanokimyasal deklorinasyonu ilk defa araştırılmıştır. Mekanokimyasal deklorinasyon prosesi oda sıcaklığında gezegen hareketli bilyalı değirmende gerçekleştirilmiş ve giderim veriminin belirlenmesi amacıyla elektron yakalama dedektörlü gaz kromatografi (GC-ECD) cihazı kullanılmıştır.  Sonuçlar 1:25 (m/m) oranında HCH:UK kullanılarak 600 dk sonunda HCH izomerlerinin tamamıyla giderildiğini göstermiştir. Organik klorun suda çözünür klora dönüşüm oranı ise %52’dir. Proses sonunda bilye sıcaklıkları 105 o C’ye kadar yükselmiş ve reaktif+HCH karışım sıcaklıkları da proses süresi ile birlikte sürekli olarak artmıştır. Tetraklorobenzenler (TeKBz) ve triklorobenzenler (TKBz) ise deklorinasyon sırasında tespit edilen izomerlerdir. Çalışma sonuçlarına göre HCH izomerlerinin mekanokimyasal deklorinasyonu, termal arıtma ve biotik parçalama uygulamalarına alternatif çevre dostu bir teknolojidir.   
Keywords : Mekanokimyasal deklorinasyon, hegzaklorosiklohegzan, gezegen hareketli bilyalı değirmen, kalıcı organik kirleticiler KOK