Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi

Authors : Şakir ŞAHİN, Erdinç ÖKSÜM

Pages : 181-192

Doi:10.17341/gazimmfd.450361

View : 12 | Download : 19

Publication Date : 2019-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Nevşehir ve çevresi Kuvaterner volkanizmasının yüzeyde yoğun olarak görüldüğü bir bölgedir. Bu sahalar sismik dalgaların yüksek soğurulma özelliği gösterdiği alanlardır. Bu volkanik yapıların ortaya konulması için üç boyutlu (3-B) P ve S dalga soğurulması parametreleri (  belirlenmiştir. Cisim dalgalarından P dalgası soğurulması, kabuktaki süreksizlik yapılarına, S dalga soğurulması ise gaz ve akışkan rezervuarlarına duyarlıdır. Derinlikleri 1 km ile 30 arasında değişen toplam 815 deprem ait 1541 sinyal değerlendirilmiştir. Deprem verileri Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü’ne ait 5 adet üç bileşen geniş bant istasyon tarafından kaydedilmiştir. 3-B soğurulma yapısının ortaya konulması için Koda Normalizasyon Yöntemi kullanılmıştır. Bu depremlere ait P, S ve koda fazları belirlendikten sonra, bölgedeki hız modeline göre ters çözüm tekniği uygulanmıştır. Matlab kodunda yazılmış MuRAT-V.1 programı referans alınarak P ve S dalgası genliklerinin koda dalgası genliklerine ayrı ayrı enerji oranına dayanan yeni bir bilgisayar programı yazılmıştır. Bu program kaynak ve alandan bağımsız koda-normalizasyon yöntemini kullanmaktadır.  Bu yazılım ile, genlik oranlarından hareketle dalga güzergahı hız farklılıklarına göre ters çözüm tekniği kullanılarak Nevşehir ve çevresinde P ve S dalgası soğurulması  değerleri tespit edilmiştir.   Elde edilen sonuçlara göre yüzeyde soğurulmanın yüksek olduğu yerler; Melendiz Dağı ve Aladağlar (Niğde) çevresi, Erciyes Dağı’nın kuzeybatısı civarıdır. Derine doğru ilerledikçe P dalgası soğurulması tektonizmaya, S dalgası sorulması ise volkanizmaya bağlı olarak değiştiği gözlemlenmektedir.  Yaklaşık 30 km derinde soğurulmanın Erciyes dağı ve Aladağlar civarında tespit edilmiştir. Melendiz dağı civarında soğurulma dağa çok üst kabukta görülmektedir. Bu da bölgedeki derin depremlerin Ecemiş fayı üzerinde olduğu ve volkanizmanın bu tektonik yapıya göre şekillendiği sonucunu ortaya koymaktadır.
Keywords : Nevşehir, sismik dalga, soğurulma