Helenistik kulelerde yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışının duvar profilleri ve açıklık tiplerine bağlı olarak incelenmesi

Authors : Funda GENÇER, Mine HAMAMCIOĞLU TURAN, Engin AKTAŞ

Pages : 241-254

Doi:10.17341/gazimmfd.458555

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2019-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Taş bloklar arasında herhangi bir bağlayıcı malzeme kullanılmadan inşa edilmiş olan kuru yığma duvar örgülerine Yunan, Helenistik ve Roma dönemlerine ait farklı yapı tiplerinde rastlanmaktadır. Yığma yapım sistemlerinin kurgularının, depreme ilişkin gerekliliklerin deneyimler ile olgunlaşması sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Kuru yığma duvar profilleri; duvar kalınlığı, cidar sayısı, cidarların bağlantısı, taş blokların boyutu, formu, dizilişi ve ilişkileri açısından çeşitlilik göstermektedir. Bu çalışmada Helenistik Dönem’de inşa edilmiş kuru yığma duvar örgüsüne sahip, kareye yakın planlı gözlem kulelerinin depreme karşı dayanımını arttıran detayların ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Çalışma; yanal yük altında düzlem içi ve düzlem dışı duvarlarda meydana gelen şekil değişimlerinin, farklı duvar profilleri ve açıklık düzenlerine sahip kuleler üzerinde incelenmesiyle sınırlanmıştır.   Öncelikle; antik dönemde Karya, Pamfilya ve Kilikya Bölgeleri’nde bulunan, yapısal özgünlük ve bütünlüğünü kaybetmemiş ya da özgün bilgisi bulunan kuru yığma gözlem kulelerinin duvar profilleri ve açıklık tipleri belgelenmiştir. Elde edilen veriler ile, farklı duvar profillerine sahip, farklı açıklık tipleri bulunan hipotetik kuleler tasarlanmıştır. Rijit bloklardan oluşan 3 boyutlu hipotetik kulelerin yanal yüke ilişkin düzlem içi ve düzlem dışı duvar davranışının belirlenebilmesi için denge durumuna (equilibrium ) dayanan statik-benzeri ( quasi - static ) eğme analizlerinin bilgisayar ortamında simülasyonu yapılmış, kulelerin yıkılma açıları ve duvarlardaki şekil değişimleri belirlenmiştir. Farklı duvar profilleri ve açıklık organizasyonlarına sahip kulelerin; yanal yük altındaki davranışı incelenerek, kulelerin dayanımını etkileyen özellikler saptanmaya çalışılmıştır.  
Keywords : Helenistik kule, kuru yığma duvar, statik benzeri eğme analizi, yapım sistemi, simulasyon