Dişi kalıpla sac hidroşekillendirme prosesinde hareketli kalıp kullanımının şekillendirilebilirlik üzerindeki etkisinin incelenmesi

Authors : Mustafa Samet ANKARALI, Murat DİLMEÇ, Mevlüt Türköz

Pages : 787-802

Doi:10.17341/gazimmfd.521754

View : 21 | Download : 8

Publication Date : 2019-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, yeni bir yöntem olarak önerilen tamamı hareketli dişi kalıpla sac hidroşekillendirme prosesinin sac metal parçaların şekillendirilebilirliğine etkisi sonlu elemanlar analizi ile nümerik olarak incelenmiştir ve analizler deneysel olarak sabit dişi kalıp üzerinde doğrulanmıştır. Hareketli dişi kalıpla hidroşekillendirme prosesinin etkisini görmek amacıyla, düz silindirik bir parçanın şekillendirilmesi için, hem sabit kalıpla hem de hareketli kalıpla sac hidroşekillendirme prosesinin sonlu elemanlar analizi gerçekleştirilmiştir. Her iki proses sırasında, aynı sürtünme katsayıları, baskı plakası kuvveti ve basınç eğrileri kullanılmıştır. Sac malzeme olarak SS 304 seçilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, sabit kalıpla sac hidroşekillendirme prosesi ile gerçekleştirilen analiz sonucunda aynı parçada yaklaşık maksimum %17 civarında incelme olurken, hareketli dişi kalıpla yapılan analizde parçada %9 civarında maksimum incelme gözlenmiştir. Başka bir ifadeyle, hareketli dişi kalıpla yapılan analizde parçadaki maksimum % incelme değerinin, sabit kalıpla sac hidroşekillendirme prosesiyle yapılan analizlere göre,  yaklaşık %8 civarında daha az olduğu görülmüştür. Ayrıca, parçadaki birim şekil değiştirmeler şekillendirme sınır eğrisinde değerlendirildiğinde, sabit kalıpla analiz sonunda parçada yırtılma riski gözlenirken, hareketli kalıpla hidroşekillendirme prosesi için yapılan analizlerde yırtılma riski tespit edilmemiştir. Hareketli kalıpla sac hidroşekillendirme prosesinde daha az % incelme olması, proses sırasında dişi kalıpla sac arasındaki sürtünmenin, sabit kalıba göre daha kısa sürede gerçekleşmesiyle açıklanabilir. Hareketli dişi kalıpla sac hidroşekillendirme prosesinde sac ile dişi kalıp arasında sürtünmenin daha kısa süreli olması sayesinde, parçanın incelmeye karşı direnci artmaktadır.
Keywords : hareketli kalıpla sac hidroşekillendirme, sabit kalıpla sac hidroşekillendirme, sonlu elemanlar analizi