Kırsal konutta mekânsal değişim: Büyükkonuk Köyü (Kom-i Kebir), Kuzey Kıbrıs Örneği

Authors : Leyla ÇINAR ALGÜL, Türkan URAZ, Özlem OLGAÇ TÜRKER

Pages : 1655-1672

Doi:10.17341/gazimmfd.785812

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2022-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Yöresel-kırsal konut, içinde bulunduğu fiziksel ve sosyo-kültürel çevrenin gereksinmeleri doğrultusunda ve sosyo-ekonomik faktörlere göre biçimlenmekte; kaçınılmaz olarak da giderek hızlanan bir değişim geçirmektedir. Buradan hareketle çalışma, oldukça ilginç bir bağlam olan Kıbrıs’a odaklanmayı ve yöresel-kırsal konutun mekânsal değişimine bakmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, öncelikle özgün mekânsal kullanımın desteklediği temel konut tipolojilerinin tanıtılması amaçlamaktadır. Bunu takiben, değişimlere uyum gösteren konut tipolojileri ile değişimin etkisiyle özünden uzaklaşıp dönüşüm geçiren konut tipolojilerinin belirlenmesi ve mekânsal farklılıklarının tartışılması hedeflemektedir. Çalışma kapsamında, alan araştırması için, Kıbrıs’taki yöresel-kırsal mimarinin özelliklerini günümüze kadar taşıyan Büyükkonuk Köyü (Kom-i Kebir) seçilmiştir. Buradaki konutların ağırlıklı olarak 1974’ten önce Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rumlar tarafından inşaa edildikleri; bugün Kıbrıslı Türkler ve 1974’ten sonra Türkiye’den göç eden ve Kıbrıs vatandaşı olan Türkler tarafından kullanıldıkları; değişen yaşam koşulları ile değişen kullanıcı yapısına bağlı olarak mekânsal ve işlevsel olarak ciddi bir değişim içinde oldukları bilinmektedir. Köy konut dokusu içinde, Kıbrıs yöresel-kırsal konut mimarisinde en yaygın görülen üç temel tip olan ‘sündürmesiz’, ‘iç sofalı’ ve ‘sündürmeli’ konutlar arasından değişimin tespit edilebildiği konutlar seçilmiştir. Bu bağlamda konutların orijinal mekânsal organizasyonu ile bugünkü değişime uğramış durumunu karşılaştırmak amacıyla, mekân dizimi analiz yöntemine başvurulmuştur. Seçilen konutların mekân organizasyonlarının tespitini içeren alan çalışması, gözlemler ve kullanıcı ile yapılan görüşmelerle de desteklenmiştir.
Keywords : kırsal konut, mekan organizasyonu, mekan dizimi