Mutezile`nin Şefaat, Nesih ve Keramet Konularındaki Ayetlerle İlgili Te`villerinin Analizi

Authors : Mehmet Seyid GECİT

Pages : 184-203

View : 42 | Download : 29

Publication Date : 2023-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’ân’ın nuzûl sürecinde sahabe tarafından bazı âyetlerin anlaşılması konusunda bir takım problemler yaşanmaktaydı. Bu ayetlerin teorik olarak anlaşılır hale getirilmesi ve uygulama alanlarına rahatlıkla konulabilinmesi için problem oluşturan husûslar bizzat Resulullah’a sorularak öğrenilmekte veya onun örnekliğinde icra edilen talim ve beyanına göre anlaşılmaktaydı. Allah’ın muradına yakın olan manayı öğrenme imkânına sahip idiler. Ancak Resûlullah’ın vefatından sonra ve fetihlerin sonucunda Müslümanlar, değişik kültürler ve felsefi düşüncelerle tanıştılar. Böylece çeşitli fırkalar, mezhepler ve ekoller ortaya çıktı. Birçok problem ile karşı karşıya kalınınca problemlerin çözümü, Allah’ın kelamında aranmaya başlandı. Böylece Kur’ân’ın anlaşılması konusunda değişik tefsir yöntemleri ortaya çıktı. İslam’ın ilk asrından itibaren şekillenen mezhep ve fırkalar geliştirdikleri usûllerle Kur’ân âyetlerini bazen farklı tarzlarda yorumladılar. Bu mezheplerin en önemlilerinden birisi olan Mu‘tezile de oluşturdukları usul-u hamse insert ignore into journalissuearticles values(beş ilke); doğrultusunda âyetleri açıklamaya çalıştı. Kendi ilkelerine aykırı gördükleri hususları akıl veya temsil ya da mecazî anlamlarla tevil ettiler. Mu‘tezile inkiraza uğradığından dolayı günümüzde müntesipleri kalmazsa da bazı itizalî düşüncelerin devam ettiği görülmektedir. Kur’ân’da yer alan bazı hususların itizalî söylemlere parelel olarak yorumlandığı ve delillendirildiği müşahade edilmektedir. İtizalî düşüncenin dayanağı teşkil eden bazı âyetlerin yorumlarının üç mesele insert ignore into journalissuearticles values(Şefaat, Nesh ve Kerâmet); üzerinde incelenmesi, tefsir ilmi açısından günümüze nasıl yansıdığı tespitinin yapılıp ortaya çıkarılması önem arz etmektedir. Bu çalışma günümüzde Kur’ân âyetlerine yönelik yapılan bazı tevillerin Mu‘tezile’nin metodolojik açıdan benzerliğini ortaya koymayı hedeflemektedir.
Keywords : Tefsir, Mu\`tezile, Nesh, Şefaat, Keramet