1978 Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Analoji, Metafor, Deyim ve Atasözü Varlığı Açısından İncelenmesi

Authors : Samet Karakuş, Ayşegül Şeyihoğlu, Elif Torun

Pages : 973-1016

Doi:10.29299/kefad.1272060

View : 115 | Download : 46

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı 1978 yılında basılan ortaokul 1.sınıf sosyal bilgiler ders kitabında yer alan söz varlıklarının (analoji, metafor, deyim ve atasözleri) kullanım durumunu belirlemektir. Çalışmada nitel yaklaşım benimsenerek doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmada sosyal bilgiler ders kitabında yer alan analoji, metafor, atasözleri ve deyimleri belirlemek ve sınıflamak için iki ayrı analiz yönteminden yararlanılmıştır. Analoji, metafor, deyim ve atasözleri içerik analizi ile belirlenmiştir. Analojilerin sınıflandırılması ve analoji, metafor, deyim ve atasözlerinin ünitelere göre dağılımı betimsel analiz yöntemi ile yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre ders kitabında ağırlıklı olarak aktifleştirici, sözel, somut-somut, yapısal ve basit analoji türüne yer verilirken resimsel, somut-soyut, soyut-soyut ön ve son organize edici analoji türüne hiç yer verilmediği belirlenmiştir. Kitap genelinde analojilerin ünitelere dengeli olarak dağılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca analojilerin kullanımı nicelik olarak günümüz yeterli olarak değerlendirilse de nitelik yetersiz bulunmuştur. Yine ders kitabında metafor, deyim ve atasözlerine literatürdeki diğer kitaplara nispeten daha az yer verildiği tespit edilmiştir. Ders kitabının genelinde deyimlerin kullanılmasına rağmen atasözlerinin ders kitabının geneline yayılarak kullanılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda ders kitaplarında analoji, metafor, deyim ve atasözlerinin kullanımına ve bu alanda yapılabilecek çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords : sosyal bilgiler, , analoji, , metafor, , atasözü, , deyim