MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİN BORSA İSTANBUL HİZMETLER ENDEKSİ (XUHIZ) ÜZERİNE ETKİLERİ

Authors : Ethem ESEN, Selim YILDIRIM, Fatih TEMİZEL, Gizem KÜTÜKCÜLER

Pages : 15-33

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Üç sektör modeli içerisinde üçüncül olan hizmet sektörünün, Türkiye’de girişimlerdeki oranı %40’ların üzerindedir. Her geçen gün büyüyen bu sektörü etkileyen makroekonomik değişkenlerin belirlenmesi, yatırımcılar açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul Hizmetler Endeksi (XUHIZ) değişkeni üzerinde seçili makroekonomik değişkenlerin herhangi bir etkisinin olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, 2015:01-2019:12 dönemi XUHIZ, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Tüketici Güven Endeksi, Döviz Kuru ve işsizlik oranı değişkenlerine ait aylık frekanslı zaman serileri, VAR modeli kurularak etki-tepki, varyans ayrıştırması testleri ve Granger nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda; XUHIZ’den TÜFE’ye ve işsizlikten XUHIZ’e doğru tek yönlü nedensellik olduğu, XUHIZ ile tüketici güven endeksi ve döviz kuru arasında bir nedensellik olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Etki-tepki analizi sonucuna göre, değişkenlere gelen şoklarda dengeye gelme durumu ve istatistiksel anlamsızlık görülmüş ve on sekiz dönem boyunca tepki gösterilen tek değişkenin döviz kuru değişkeni olduğu anlaşılmıştır. Varyans ayrıştırması sonucuna göre ise en etkili değişken döviz kuru, ikinci en etkili değişkenin ise tüketici güven endeksi olduğu görülmüştür.
Keywords : BİST Hizmetler, Makroekonomik değişkenler, VAR analizi, Granger nedensellik testi