Meclis Celse Zabıtlarında Sevr Muahedesine Karşı Tepki ve Yorumlar

Authors : Yaşar ÖZÜÇETİN, Nermin ATAŞ

Pages : 40-68

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2015-09-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrupalı büyük devletler, “Hasta Adam” olarak niteledikleri Osmanlı Devleti’ni ortadan kaldırma fırsatını Birinci Dünya Savaşı galibiyeti ve 30 Ekim 1918’de Türklere imzalattıkları Mondros Mütarekesi ile elde ettiklerine inanıyordu. Mütareke ile elde ettikleri menfaatleri hukukileştirerek meşrulaştırmak, İstanbul Hükümetini kendi istekleri doğrultusunda yönlendirmek İtilaf Devletleri için halledilmesi gereken küçük bir engel halini almıştı. Bahsi geçen engelin aşılması, direnişlerin kırılması gözdağıyla ya da mütarekeye rağmen işgallerle gerçekleştirilmeye çalışılacak, gösterilen direniş hareketleri görmezlikten gelinecek ve barış adına Türklere esaret zinciri vuran “Sevr Barış Antlaşması” dikte ettirilecektir. Avrupalı büyük devletlerin başlattığı bu haksızlık Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Anadolu merkezli ulus mücadelesini olgunlaştırmış ve bu da ulusun içinden çıkan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni meşrû bir mercî durumuna getirmiştir. Sevr Antlaşmasının, Şûrayı Saltanat tarafından 22 Temmuz 1920’de “zayıf bir mevcudiyeti, mahva tercih” düşüncesiyle onaylanması, Büyük Millet Meclisi’nin ise; “Sevr Muahedenamesi ortada bulundukça hiçbir İtilaf Hükümetleriyle hiçbir sebep ve bahaneyle akdi musalâha edemeyiz”, diyerek karşı çıkması bütün plânları altüst etmişti. Sevr Antlaşması, “Vücudumuzu gayet mahfuz sağlam bir binanın içerisine koyarak başımızı pencereden dışarı şakilere teslim etmektir.” şeklindeki bir değerlendirme ile Türklerin zihninde yarattığı tahrifata rağmen tarihteki yerini almıştır.
Keywords : Sevr Muahedesi, Sevr Muahedesi Müzakeresi, Şûrayı Saltanat, Büyük Millet Meclisi