Türkiye bitkisel yağ dış ticaretinin mevcut durumu ve rekabet gücünün analizi

Authors : Sinan Duru

Pages : 25-39

View : 149 | Download : 120

Publication Date : 2024-03-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Yağlı tohumlar insan beslenmesinin yanı sıra başta gıda sanayinde olmak üzere endüstriyel olarak yüksek katma değer sağlayan tarımsal bir üründür. Türkiye iklimsel özellikleri ve toprak yapısı sayesinde tropik iklim koşulları dışında yetişen tüm yağlı tohumların üretimi için uygun ortam sağlamakla birlikte; yıllar içinde artan nüfus talebin artmasına yol açmış, üretim açığını ve gıda güvencesi sorununu ortaya çıkarmıştır. Ayrıca bitkisel yağ sanayinde kapasite kullanım oranının tam kullanılmaması nedeniyle yağlı tohum ithalatı, en çok ithalatı gerçekleşen 10 üründen biri olup hububat ürünleri ile de tarım ürünlerinde en çok ithalat kalemini oluşturmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’nin 2001-2022 döneminde talep açısından en önde gelen yağlı tohumlardan elde edilen bitkisel yağların üretim, ihracat ve ithalat yapısı ortaya konmaya çalışılmıştır. Bitkisel yağlara ilişkin dış ticaret verilerden yola çıkarak uluslararası rekabet gücü AKÜ (Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler), ASKÜ (Açıklanmış Simetrik Karşılaştırmalı Üstünlükler) ve TBI (Trade Balance Index-Ticaret Dengesi İndeksi) indeksleriyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak yağlı tohum ve ham yağ ithalatı yüksek olmasına karşın palm yağı dışında rafine edilerek doğrudan tüketime sunulan bitkisel yağların rekabet gücü indeks değerleri pozitif olup ülke ekonomisine katma değer sağlamaya devam etmektedir.
Keywords : Bitkisel Yağ Sanayi, Gıda Güvencesi, Rekabet Gücü, Yağlı Tohumlar