KÜLTÜREL BELLEK MEKÂN OLARAK BELGESEL SİNEMA: KAYIP OTOBÜS (2007) BELGESELİ ÖRNEĞİ

Authors : Dilan CIFTCI, Pelin AGOCUK

Pages : 1179-1199

Doi:10.19145/e-gifder.648300

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma genel olarak bellek üzerine alevlenen tartışmalara kültürel bellek ve belgesel sinema çerçevesinde yeni bir pencere açmak üzere kültürel bellek mekân olarak belgesel sinema tartışmalarını ortaya koymaktadır. Çalışmada kültürel bellek ve iletişimsel bellek birlikte ele alınarak tarih anlatısının belgesel sinema ile estetize olmuş halinin görünümleri ve bunun altında yatan tüm dinamikleri ele alan bir tartışma bulunmaktadır. Kültürel bellek tartışmalarında temel olgu ve konular toplumsal olduğundan tartışmada toplumsal belleğe de zaman zaman yer verilmiştir. Kültürel belleğin iletişimsel bellek olarak anıldığı düşünüldüğünde geçmişin yeniden temsiliyeti açısından dil pratikleri ve imgeler çalışmada ele alınan konulardır. Çalışma Kuzey Kıbrıs özelinde belirli bir tarihsel zamana işaret eden ‘Kayıp Otobüs’ adlı belgesel film üzerinden kültürel bellek ve mekân tartışmalarını somut bir çözümlemeye dayandırmaktadır. Yapılan tartışmalar ve çözümlemeler sonucunda belgesel sinema ile aktarılan tarihin birebir kendisi olmasa da bir yeniden üretim süreci olması ve duyulmayanı duyurması, görülmeyeni göstermesi ve hepsinden de öte tarih anlatısına insani özellikleri dâhil etmesi açısından diğer bellek mekânlarına göre daha önemlidir. Bununla birlikte tüm metinsellikleri ve kendine has anlatı formuyla belgesel sinema, kültürel belleğe önemli bir mekân sunmaktadır. Araştırma kapsamında incelenen belgesel filmde, toplumsal bellek, kültürel bellek ve kolektif bellek gibi konuların dil pratikleri ve canlandırmalarla kayda geçirildiği ve belgesel film aracılığıyla inşa edilen gerçekliğin gelecek nesillere aktarımı sırasında da tekrar eden toplumsal travmalara yol açtığı gözlenmiştir.
Keywords : Kültürel Bellek, Belgesel Sinema, Kültürel Göstergeler