1980 DARBESİNİN TOPLUM TASAVVURU: 1980-1984 ARASI TÜRK SİNEMASINDA SANSÜR

Authors : Kemal Çelik, Ali Büyükaslan

Pages : 939-979

Doi:10.19145/e-gifder.1484490

View : 309 | Download : 232

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, 1980 askerî darbesinden sonra darbe yönetiminin 1980-1984 yılları arasında uyguladığı sansür politikalarıyla topluma dayattığı ideoloji ve değer sistemini, Türk sinemasına nasıl yansıttığını incelemektedir. Makalenin amacı, darbe yönetiminin nasıl bir toplum yaratmak istediğini ve toplumu cinsel, dini, siyasal ve toplumsal açılardan nasıl baskılamak, denetlemek ve yönlendirmek istediğini ortaya çıkarmaktır. Makalede uygulanan karma yöntemle, nicel analiz ve belge incelemesiyle filmlerin dökümü çıkarılırken içerik analiziyle de bu veriler analiz edilmiştir. Makalenin hipotezi, sansür kararlarının darbe yönetiminin ideal toplum tasavvurunu yansıttığı iddiasıdır. Makale, 1980 darbesinin sinemaya etkileri hakkında ortaya koyacağı tespitlerle literatürdeki boşluğu doldurması, yeni bir bakış açısı, yöntem ve bulgu sunması ve Türkiye’nin yakın tarihinde yaşanmış bir askerî darbenin toplum üzerindeki etkilerinin anlaşılmasına katkı sağlaması açısından önemlidir. Makale, darbe yönetiminin sansür kararlarının bir toplum tasavvurunu yansıttığını, ancak bu tasavvurun sansür kararlarıyla uygulanmasında tutarsız, karmaşık ve keyfi bir süreç ortaya çıktığını göstermektedir. Bu çalışmanın sonucunda sansür kurulunun gerçek ve kurmaca, göstermek ve tasvip etmek, steril ve gerçekçi toplum arasındaki ayrımları yapamadığı; devlet otoritesine, muhafazakarlığa ve batılılaşmaya aşırı önem verdiği; sinemacıların görüşlerini dikkate almadığı ve hedeflediği toplumsal düzene katkı sunamadığı gibi sinemaya da sistematik bir katkı sağlamadığı aksine zarar verdiği sonucuna varılmıştır.
Keywords : 1980 darbesi, Sinemada sansür, Toplum inşası, Sansür karar defterleri, İdeoloji