Türkiye’de Yayımlanan Bazı Çocuk Çizgi Filmlerinde Yer Alan Beslenme İlişkili Faktörler, Obezojenik Davranışlar ve Vücut Ağırlığına Dayalı Damgalama

Authors : Dilek Özçelik Ersü, Melisa Şahiner

Pages : 1174-1184

Doi:10.37989/gumussagbil.1505220

View : 311 | Download : 427

Publication Date : 2024-09-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı çizgi filmlerde bulunan beslenme ilişkili faktörleri, obezojenik davranışları ve vücut ağırlığına dayalı damgalamayı belirlemektir. Araştırma evrenini Televizyon İzleme Araştırmaları Komitesi 2023 verilerine göre çocuk kanalları içerisinde en çok izlenen Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) Çocuk kanalı oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, olasılıksız örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Örneklem belirlenirken çizgi filmlerin 2023 yılında yayımlanmış olması ve ana karakterleri içerisinde şişman karakter bulunmasına dikkat edilmiştir. Buna göre TRT Çocuk kanalında yayımlanan 3 çizgi film (Rafadan Tayfa, Pırıl ve Z Takımı) ve bunların TRT Çocuk kanalı internet sayfasında yayımlanan tüm bölümleri (toplam 121 bölüm) çalışmaya dâhil edilmiştir. Bu nitel çalışmada, veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çizgi filmlerde hem olumlu (sağlıklı besin tüketimi ve kahvaltı yapma) hem de olumsuz beslenme davranışları (hızlı ve ekmek arası besin tüketimi ve sağlıksız besinlere yönelme) gösterilmiştir. Çizgi filmler arasında telefon/tablet/bilgisayar kullanımı ile olumsuz fiziksel aktivite tasvirine ilişkin sahneler açısından anlamlı farklılıklar gösterilmiştir (p<0.05). Rafadan Tayfa isimli çizgi filmde obez erkek karakterin (Hayri) sürekli yemek yemeyi düşünmesine ilişkin damgalamaya ait bulguların sıklığı daha yüksekken, Z Takımı’nda vücut ağırlığına dayalı damgalama/alay etme sıklığı daha yüksek olarak bulunmuştur. Bu çalışmada çizgi filmlerin çocukların sağlıklı yaşam biçimlerini destekleyici ve olumlu beden algısını pekiştirici şekilde tasarlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Bu bulgular, çocuklara yönelik medya içeriklerinin daha sorumlu bir şekilde tasarlanması gerektiğine işaret etmektedir.
Keywords : Çizgi Film, Beslenme, Obezite, Vücut Ağırlığına Dayalı Damgalama