BÜYÜKELÇİ P. A. TOLSTOY’UN AVRUPA’DA VE OSMANLI’DAKİ GÖREVLERİNE DAİR BİR İNCELEME

Authors : Emine İNANIR

Pages : 51-63

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2014-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :I. Petro’nun hükümdarlık döneminde değişimin en yoğun yaşandığı yıllarda, çarın seçmiş olduğu elçi P. A. Tolstoy Avrupa’yı ziyaret eder. Gezi boyunca tuttuğu günlüğünde oldukça yalın bir dille yazılan sayfalar İtalya’yı anlatan bölümlerdir. Tolstoy 1697-1699 yılları arasında başta İtalya olmak üzere ziyaret ettiği ülkelerin toplumsal ve kültürel yaşamlarına ilişkin hiçbir ayrıntıyı kaçırmamaya özen gösterir. Çalışmamızda diplomat Tolstoy’un İtalya ziyareti sırasında görevine ilişkin gözlemlerini aktardığı Saray Görevlisi P.A. Tolstoy’un Avrupa Gezisi 1697-1699 adlı çalışması incelenmiştir. Yine adı geçen dönemde, Rusya ile Türkiye arasında gerek siyasi gerek ticari ilişkilerinin yoğunluk kazanmasıyla Çar I. Petro, Osmanlı idarecileriyle uyum sağlayacak deneyimli bir diplomat olan A. P. Tolstoy’u İstanbul’a gönderir. Elçi, 17021714 yılları arasında Türkiye’deki görevini başarıyla yürütür. Oldukça yoğun ilişkiler ve zorluklarla geçen bu 12 yıllık dönem hem Rus tarihçilerinin hem de yazarların ilgi odağı olmuştur. Çalışmamızda, Petr Andreyeviç Tolstoy’un Osmanlı topraklarında ve İstanbul’da geçirdiği bu süreç elçinin Devlet arşivlerinde (CGADA-RGADA) yer alan 1702-1709 yılları arasında tuttuğu kayıtlardan (her yılın kayıtları 500-700 varaktan ibaret ayrı bir kitap oluşturmaktadır) “Gizli Maddeler’’ ve P. A. Tolstoy’un Cevapları başlıklı belgeye, tarihçi Nikolay P. Pavlov-Silvanski, Oçerki po istorii russkoy literaturıy. XVIII-XIX vv., araştırmacı N. Pavlenko’nun Vokrug Trona. Ptentsi gnezda Petrova. Strasti u trona (Tahtın Çevresi. Petro Yuvası Kuşları. Tahtın Çevresinde Dönen Tutkular) tarihsel-kurgusal eserine, Yu. Fedorov’un Poruçayet Rossiya (Rusya Göreve Çağırıyor) adlı tarihsel romanına dayanarak incelenmiştir.
Keywords : Büyükelçi P A Tolstoy, Rusya, Türkiye, İtalya, I Petro elçiler, elçi raporları, tarihsel kurgusal eser