Üsküp’de Bir Osmanlı Mutasarrıfı: Ali Hıfzî Paşa ve Bardovça’daki Konağı

Authors : Nalan KARAÖZ

Pages : 87-117

Doi:10.26650/gaad.1184271

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2023-04-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki en önemli şehirlerinden Üsküp, fethinden hemen sonra yoğun imar faaliyetine sahne olmuş ve bir Türk şehri kimliğine hızla kavuşmuştur. Üsküp, Osmanlı dini ve sivil mimarisinin zengin örneklerine sahip olması açısından Osmanlı şehirciliğinin dikkat çeken örneklerinden birisidir. 17. yüzyılda II. Viyana Kuşatması ve sonuçları bölgedeki Osmanlı gücünü sarsmış, 18. yüzyıl sonunda Fransız İhtilali ile birlikte zuhur eden milliyetçilik akımları 19. yüzyılda bölgeyi pek çok problemle karşı karşıya getirmiştir. 1912 yılında Osmanlı coğrafyasından ayrılan Üsküp ve civarında bugün pek çok mimari eser kaybolmuş veya büyük ölçüde zarar görmüştür. Bu çalışmada, Tarih perspektifinden biyografik bir çalışmayı tamamlayan konak ve kullanımı ele alınmıştır. Önemli bir Arnavut hanedanına ve paşa ailesine mensup; uzun yıllar Üsküp Mutassarıflığı ve Nazırlığı yapmış, Ali Hıfzî Paşa’nın hayatı ve Bardovça’da yaptırmış olduğu konağının özelliklerini, nasıl kullanıldığını özel bir Osmanlı yerleşimi olarak ortaya koymayı hedeflemiştir. Takribi 50 sene Osmanlı Devleti adına Üsküp’te yöneticilik yapan ve bölgede yürüttüğü siyasetle istikrarı sağlayan Ali Hıfzî Paşa az bilinen bir şahsiyettir. Bu bağlamda onun hayatı ve bir Osmanlı paşası olarak faaliyetleri; bölgede yapılan saha araştırmaları, bölgeye özgü kaynaklar ve Osmanlı arşiv belgelerinden istifade edilerek aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca Balkan topraklarında, mimarisi ve abidevi yapısıyla damga vuran, günümüzde kısmen ayakta olan Ali Hıfzî Paşa Konağı, Rumeli’de seçkin bir aile ve paşa ikametgâh örneği olarak incelenmiş ve konağa dair yabancıların izlenimleri aktarılmıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Rumeli, Balkan, Üsküp, Bardovça, Ali Hıfzî Paşa, Konak, Sivil Mimari