KATOLİKLİK-ORTODOKSLUK ÇATIŞMASI ÇERÇEVESİNDE UKRAYNA’NIN JEOPOLİTİĞİ

Authors : Tarık DEMİR

Pages : 205-220

Doi:10.28956/gbd.736159

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2020-05-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Michael Mann tarafından toplumsal iktidar kaynakları ideolojik, ekonomik, askeri ve politik olmak üzere dört kategori altında değerlendirilmiştir. Çalışmada ideolojik iktidar kaynaklarından biri olan din kurumunun geçmişten bugüne Slav dünyasının Katoliklik-Ortodoksluk temelli bölünmüşlüğündeki rolüne değinilmiştir. Doğu Avrupa ve Baltık bölgesinde geçmişten bugüne kadar süregelen çatışmalara eşlik eden dinsel söylemin varlığı, ülkesel sınırların belirlenmesi ve toplumların örgütlenmesinde bölgesel güçler için meşruiyet kaynağı olagelmiştir. Temel olarak Ukrayna toprakları üzerinde Rusya ve Polonya arasında jeopolitik nedenlerden dolayı cereyan eden bu mücadeleye, Katoliklik-Ortodoksluk temelli bir mezhepsel karşıtlık ilişkisi üzerinden dinsel bir söylem eşlik etmiştir. Böylesi bir mezhepsel karşıtlık sürecinin oluşmasında, iki Slav ulusu olarak Rusların ve Polonyalıların Hıristiyanlığın farklı mezheplerine iltisak etmeleri sebep olmuştur. Bunun sonucu olarak da Doğu ve Batı Slavları arasında günümüze kadar varlığını sürdürecek olan ve telifi zor görünen bir mezhepsel karşıtlık oluşmuştur. Çalışmada ayrıca bu mezhep temelli karşıtlık ilişkisi Slav hukuku ya da töresi anlamına gelen “pravoslavie” kavramı ışığında analiz edilmiştir. Bunun dışında Polonya ve Rusya devletlerinin Ukrayna coğrafyasına hâkim olma mücadelesine bakıldığında her iki siyasi birimin de Hıristiyanlık inancının farklı mezheplerine iltisak etmelerinin önemli dönüm noktalarını oluşturduğu görülmektedir. Dolayısıyla çalışmanın zaman aralığını Polonya Kralı I. Mieszko’nun (966) ve Rus Knezi Vladimir’in (988) paganlıktan Hıristiyanlığa iltisak ettikleri tarih ile Ukrayna topraklarının Rusya’ya bağlandığı 1654 tarihli Pereslav Antlaşması’na kadar olan dönem teşkil etmiştir.
Keywords : Ukrayna, Katoliklik, Ortodoksluk, Polonya, Rusya