DNA Çift Zincir Kırıklarına Neden Olan Fiziksel, Kimyasal ve Biyolojik Ajanlar

Authors : Didem ORAL, Belma KOÇER-GÜMÜŞEL, Pınar ERKEKOĞLU

Pages : 131-145

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Endojen ve ekzojen birçok etkene bağlı olarak DNA’da farklı hasarlar oluşabilir. DNA hasarlarının en tehlikelisi ise DNA çift sarmal kırıkları double strand breaks, DSB ’dır. DSB onarımı normalde iki farklı yolla gerçekleştirilir. Ancak, bu onarım yolaklarında meydana gelen herhangi bir bozukluk kanser, yaşlanma ve birçok genetik hastalığa yol açabilir. Fiziksel, kimyasal ve biyolojik ajanların indüklediği reaktif oksijen türleri ROS DSB’na neden olan başlıca etkenlerdir. İyonize radyasyon da dolaylı yolla canlı dokuda yoğun olarak bulunan su molekülüyle etkileşerek oksidatif strese, ROS ve ardından DSB oluşumuna neden olmaktadır. Çevresel veya tedavi amaçlı maruz kalınan pek çok kimyasal ajan ya da ilacın antikanser ajanlar, ağır metaller, asbest, ftalatlar, benzen, okratoksin A gibi da DSB’ye neden olduğu yapılan pekçok çalışma ile gösterilmiştir. Diğer taraftan, insanda gastrit ve ülsere neden olan bir bakteri olan Helicobacter pylori’nin de DSB oluşumu üzerine etkileriyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca pek çok bakteri toksinin de DSB’ye neden olabileceği bildirilmiştir. Bu derleme kapsamında DSB’e neden olan fiziksel, kimyasal ve biyolojik ajanlar ve etki mekanizmaları tartışılacaktır.
Keywords : DNA çift sarmal kırıkları, iyonize edici radyasyon, Helicobacter pylori, oksidatif stres