Eksenatid Kullanımının Toksikolojik Açıdan Değerlendirilmesi

Authors : Pınar ERKEKOĞLU, Belma Koçer GÜMÜŞEL, Gönül ŞAHİN

Pages : 159-178

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2012-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Diabetes mellitus vücudun yeteri kadar insülin üretememesi Tip 1 veya üretilen insüline yeteri kadar yanıt verememesi Tip 2 ile ortaya çıkan ve yüksek kan şekeri ile kendini gösteren bir hastalıktır. İnsülin, pankreasta üretilen ve vücudun glikozu absorplamasını ve enerjiye dönüştürmesini sağlayan bir hormondur ve tip 2 diabette insülin rezistansı söz konusudur. Glukagon benzeri peptit analogları, glukagon benzeri peptit-1 GLP-1 reseptörüne bağlanarak, pankreas β-hücrelerinden insülin salımını artıran ilaçlardır. Endojen GLP-1’nin yarı ömrü çok kısa olduğu için GLP-1 analogları yerine GLP-1 agonistleri uzun yarı ömürleri ile uzun süre insülin salımını sağladıkları için ilaç olarak geliştirilmişlerdir. Eksenatid tip 2 diyabette kullanımı onaylanmış bir GLP reseptör agonisti ve “inkretinmimetik”idir ve oral antidiyabetiklerle tedavi edilemeyen diyabetin tedavisinde önerilmektedir. Etki mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, pankreatik β-hücrelerinden akut glikoz-bağımlı insülin salımını artırarak açlık ve postprandiyel glisemik kontrolü sağlayan ve gastrik boşalmayı geciktirerek erken tokluk hissini sağlayarak etki gösteren bir ilaçtır. Ayrıca artmış glukagon salımını azaltmaktadır. Ancak ilacın mide boşalma zamanı üzerindeki geciktirici etkisinin bulantı ve kusma gibi ters etkileri beraberinde getirebileceği dikkate alınmalıdır. Diğer taraftan, ilacın neden olabileceği farklı tiplerde pankreatitin hayatı tehdit eden önemli bir hastalık olduğu unutulmamalıdır. İlaç başta hassas popülasyonlar olmak üzere hekim kontrolünde dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Konu ile ilgili çelişkili hususların kesinleşebilmesi için kapsamlı izleme çalışmaları ve güvenilir geribildirimlerin alınıp değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu derlemede eksenatidin toksikolojik profilinden bahsedilecektir ve ilacın farmako/toksiko-kinetiği ve dinamiği, ters etkileri, ilaç etkileşmeleri ve pankreatitle olan ilişkisi değerlendirilecektir.
Keywords : Eksenatid, tip 2 diabet, glukagon benzeri peptit analogları, GLP 1 agonistleri