Motion event components and gesticulation as linguistic practice in Turkish

Authors : Zeynep DOYURAN, Olcay TÜRK

Pages : 33-41

Doi:10.32600/huefd.438143

View : 6 | Download : 7

Publication Date : 2018-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, sözlü Türkçede hareket olgusu içeren eylemlerlebirlikte kullanılan jestleri incelemektedir.Sözsüz işaretler olan jestlerin konuşmayla birlikte bilişsel düzenlemeyi temsil ettiği ve dillerin tipolojisiyle bu bilişsel düzenlemenin uyumlu olduğu varsayılmaktadır. Çalışmanın amacı eylem çerçeveli bir dil olan Türkçede konuşucuların hareket olgusu içeren olayları ifade ederken kullandıkları sözcüksel örüntüleri bulgulamak ve hareket olgusu bildiren sözcük örüntüleriyle, bilişsel düzenlemeyi gösterdiği varsayılan jestleri nasıl birleştirdiklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Buradan hareketle deTalmy(1985)’nin dil gruplamasına dayanarak, dilbilimsel tipoloji ve jestler arasındailişki Türkçe üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın belirtilen amaçlarını gerçekleştirmek için Türkçe konuşucuları olan katılımcılardan resim kitabındaki çizimlere bakarak hikaye anlatmaları istenmiş ve bu anlatılar sırasında kullandıkları jestler incelenmiştir. Jestler, EXMARaLDA kullanılarak işaretlenmiş ve türleri belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda hareket olgusu bileşeni içeren eylemlerin alan yazında varsayılanın aksine Türkçe’nin tipolojisiyle katı bir şekilde uyumlu olmadığı ortaya konulmuştur. Bu çalışmanın önemli sonuçlarından biri de Türkçede hareket yönü gösteren jestlerin hareket şekli gösteren jestlerden daha sık kullanıldığıdır. Ayrıca tekrar eden hareket eylemlerinin her seferinde jestlendirilmediği saptanmıştır bu da eylemlerin ortaya çıkma sıklıkları arasındaki zaman aralığının jestlendirmede önemli rol oynadığını göstermektedir.
Keywords : Bilişsel dilbilim, hareket olgusu bileşenleri, jestlendirme, E ylem çerçeveli ve uydu çerçeveli diller