Apocalyptic Eschatology, Astrology, Prophecy, and the Image of the Turks in Seventeenth-Century England

Authors : Sinan AKILLI

Pages : 25-52

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2012-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :On altıncı ve on yedinci yüzyıl Avrupasında dünyanın sonuna ilişkin vahiylerin yorumlanması, tam adıyla Eski Ahit’in Danyal Kitabı ve Yani Ahit’in Vahiyler Kitabı’na dayanan apokaliptik eskatoloji, astroloji ve politik kehanetler ile güçlü bir ilişki içerisinde olmuştur. Her ne kadar kıta Avrupası ile kıyaslandığında ortaçağ sonu ve erken Tudor döneminde İngiltere’de dikkate değer bir astroloji geleneği olmasa da, on altıncı yüzyılın ortalarından itibaren apokaliptik eskatolji dilini yoğun olarak kullanan bir astrolojik kehanet geleneği ortaya çıkmaya başlamıştır. On yedinci yüzyılda, bilhassa da İç Savaş döneminde, sosyo-politik arkaplana ve baskı teknolojilerindeki ilerlemelere paralel olarak, almanaklar içerisinde sunulan astroloji ve kehanet metinleri İngiltere’de oldukça yaygınlaşmış ve popülerleşmiştir. Avrupa’da Kutsal Kitaplar’daki kıyamet gününe ilişkin kehanetlerin yorumlanmasında ve astrolojik kehanetlerde Türkler her zaman önemli bir yere sahip omuştur. Osmanlı genişlemesinin yarattığı tehdidin Almanya gibi ülkelere coğrafi yakınlığından ve Reformasyon hareketinin anaakım söylemlerinin etkisiyle, Almanya’da yazılan astroloji ve kehanet metinlerinde Türkler gözle görünür bir öneme sahip olmuş ve Türklerin imajı apokaliptik eskatoloji terimleri kullanılarak yapılandırılmıştır. Her ne kadar İngiltere Osmanlı tehdidinden güvenli bir mesafede bulunsa da, birçok Avrupa, özellikle de Almanya kaynaklı metinler tercümeler vasıtasıyla İngiltere okuyucu pazarına ulaşmış ve farklı kesimler için faydalı propaganda araçları olarak kullanılmışlardır. Dahası, on yedinci yüzyılda İngiliz astrologlar da Avrupa’nın Osmanlı ile olan mücadelesine ilişkin astrolojik metinler üretmişlerdir. Tüm bunlara uygun olarak, bu makalede astroloji ve kehanet geleneğinin İngiltere’de on altıncı yüzyılın ortalarından itibaren gelişimine ve bu geleneğe ait metinlerde Türk imgesinin yapılandırılmasında apokaliptik eskatoloji dilinin kullanılışına ilişkin özlü bir açıklamanın ardından, on yedinci yüzyıl İngiliz okuyucusu için erişilebilir olan bazı astroloji ve kehanet metinlerinin bir okuması sunularak, bu metinlerde Türk imgesinin, bilhassa da Deccal gibi, apokaliptik eskatoloji terimleri kullanılarak nasıl yapılandırılmış olduğu gösterilmektedir. Örneklendirme için kullanılan metinler ‘doğal olaylar,’ ‘mucizevi olaylar,’ ve ‘astrolojik tahminler ve kehanetler’ olarak üç tematik başlık altında ele alınmıştır. Metinlerin incelenmesi esnasında, dönemin popüler edebiyatının önemli bir kısmını teşkil eden bu metinlerin neredeyse tamamının okuyucuyu etkilemek için çarpıcı anlatılara ve tasvirlere yer verdiği gözlemlenmiştir. Popülerlikleri de dikkate alındığında, bu metinlerin on yedinci yüzyıl İngiliz toplumunda şeytani bir Türk imgesinin ouşturulmasına ve yayılmasına katkıda bulunduğu sonucuna varılmıştır. 
Keywords : apokaliptik eskatoloji, onyedinci yüzyıl, Astroloji, kehanet, Türkler, İngiltere