İzmir Cumhuriyet Eğitim Müzesi: 19. Yüzyıldan Günümüze Bir Yapının Hayatta Kalma Serüveni

Authors : Heval ŞİMŞEK ÖZEL

Pages : 429-451

Doi:10.32600/huefd.893648

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanzimat Fermanı’nın (1839) ilanını takip eden dönemdeki değişimler, pek çok alanda yenileşmeye gidilmesini gerektirmiştir. Bu dönemde yapılan yasal düzenlemelerin verdiği sivil haklar ve sağladığı olanaklardan yararlanan yabancı, Levanten ve gayrimüslimler kendi eğitim kurumlarını oluşturmuşlardır. 19. yüzyılın ikinci yarısında, geniş ticaret hacmi ile dönemin önemli liman kentlerinden biri olan İzmir’de, belirgin bir fiziksel dönüşümün yanı sıra, başkentte uygulanan pek çok yeniliğin gerçekleştiğini söylemek mümkündür. Kentlerde her millete eşit mülk edinme hakkı tanınmasıyla özellikle sermayenin el değiştirerek artması sayesinde burjuvalaşan gayrimüslimlerin ve yabancılar ile Levantenlerin tercih ettikleri bölgelerde kendi kentsel çevrelerini yaratırken pek çok eğitim yapısı da inşa ettikleri görülür. Aynı zamanda özellikle tüccar kesiminden varlıklı gayrimüslimlerin de küçük ölçekli okullar yaptırdıkları ya da özel konutlarını eğitim amaçlı kullanılmak üzere cemaatlerine bağışladıkları bilinmektedir. Bu çalışmada; söz konusu süreçte İzmir’de inşa edilmiş, ancak banisi ve ilk işlevi tartışmalı olan, hakkında çok az bilgi bulunan, bugün Cumhuriyet Eğitim Müzesi olarak kullanılan bina tanıtılacaktır. Günümüze ulaşan yapının, dönemin mimari faaliyetleri içindeki yeri, İzmir kenti özelindeki önemi ve geçirdiği evreler irdelenecek, koruma süreci ve bugünkü işlevi tartışılacaktır.
Keywords : İzmir, 19 yüzyıl, mimarlık, koruma