Hadis Rivâyetinde Telkin-Zabt İlişkisi ve Telkin Yoluyla Yapılan Tahrifler

Authors : Mustafa ÖZTÜRK

Pages : 7-24

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2011-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadis usûlü ıstılahında telkin, bir râvîye/muhaddise, kendisine ait olmayan hadisi, kendisininmiş hissi vererek ona ait olduğuna inandırma gayretidir. Bu faaliyet, hicrî ikinci asrın başları itibariyle ilk dönem hadis rivâyet geleneği sürecinde râvîlerin, rivâyetlerini ne derece zabt ettiklerini deneme metodu olma yanında bir kısım muhaddislerin rivâyetlerini tahrif etme aracı olarak da tezahür etmiştir. Özellikle bazı itikâdî ve mezhebî fırkaların, kendi fikirlerini teyit etme niyetiyle telkine başvurup hadislerden delil bulma yoluna gitmeleri tahrif sebeplerinden biridir. Telkin, tâbiîn dönemiyle birlikte daha ziyade Irak bölgesinde yoğunluk kazanmıştır. Nitekim siyâsî ve mezhebî sâiklerle hadis uydurmacılığı da Irak’ta zuhur etmiştir. Telkin, râvînin zabt durumuna göre şifâhen ya da yazılı yapılmıştır. Makalemiz bütün bu hususların altını çizmekle birlikte telkin-zabt ilişkisi bağlamında telkinde bulunma, telkin kabul sebepleri ve telkinden kaynaklanan hadislerdeki tahrif problemini incelemekte, söz konusu problemi ciddiye alıp gündeme taşıyan cerh ve ta‘dîl ulemasının tespit ve değerlendirmelerine yer vermektedir.
Keywords : Telkin, zabt, tahrif, uydurma hadis, cerh ve tadîl, itikâdî fırkalar