el-İmâm ez-Zehebî’nin Akran Râvilerin Birbiri Hakkındaki Cerhlerine Yaklaşımı

Authors : Mahmud Ahmed REŞİD

Pages : 81-100

View : 7 | Download : 7

Publication Date : 2008-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, İmâm ez-Zehebî’nin (ö. 748/1374) râvilerin hal tercümeleriyle ilgili eserlerinde kaydettiği bilgilerden hareketle, akran râvilerin birbiri hakkındaki cerhlerine yaklaşımını ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu bilgilerden hareketle, ez-Zehebî’nin akran râvilerin birbiri hakkındaki cerhlerinin sebeplerini zikretmeye de özen gösterdiği ortaya çıkmaktadır. Akran râviler arasındaki cerhin sebebinin, hased, çekememezlik, mezhebî taassup olması durumunda ez-Zehebî bu cerhi reddetmiş, ancak akranlar arasındaki cerhin âdil, insaflı bir âlimden kaynaklanması durumunda ise kabul etmiştir. Bu araştırmayla, ez- Zehebî’nin, sahâbîler arasında ortaya çıkan ve Ehl-i sünnet’in bu konudaki görüşünü de şekillendiren ihtilafları ele alışında yaklaşımının beş esasa dayandığı ortaya çıkmıştır. Çalışmada, sahâbe dışında, eserinde hayatlarına yer verdiği ve aralarında birbirine yönelik cerh bulunan râviler konusunda ise ez-Zehebî’nin takip ettiği akranların cerhi ile ilgili on altı esas tespit edilmiştir. Bu kaidelerin her biri genel itibariyle çok önemli ahlâkî değeri taşımakla birlikte, özellikle cerh ve ta‘dîl ilmi açısından çok büyük bir kıymet taşımaktadır.
Keywords : Zehebî, Akrân, Müdebbec, Cerh ve tadîl, Hadis, Ricâl ilmi, Nakdülhadîs