Seyyid Ahmed er-Rifâî ve Hâletü Ehli’l-Hakîkati Me‘allâh Adlı Kırk Hadis Şerhi

Authors : Ümmügülsüm Yeşil Öz

Pages : 35-54

View : 45 | Download : 53

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Seyyid Ahmed er-Rifâî, Rifâî tarîkatının kendisine nisbet edildiği ve tarîkatların kurumsal bir hüviyet kazandığı dönemde yaşamış önemli mutasavvıf âlimlerdendir. Günümüzde özellikle Irak bölgesi olmak üzere dünyanın birçok yerinde etkinliği devam eden Rifâî tarîkatının kendisine nisbet edildiği bir âlimin hadis rivayet ediş usûlü ve sünnet anlayışını tespit etmek günümüzdeki birtakım inhirafları görmek açısından da önem arz etmektedir. Anne ve baba tarafından soyu Hz. Peygamber’e (s.a.v) dayanan Seyyid Ahmed er-Rifâî, eserlerinde Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetine bağlı olmanın her daim önemine vurgu yapmış ve şeriata mutâbık bir tasavvuf anlayışı benimseyerek buna muhalif olanlara karşı çıkmıştır. Hadis ilimleri literatürü arasında kırk hadis edebiyatı olarak gelenek haline gelmiş olan alanda Ah-med er-Rifâî de bir eser yazmış ve bu rivayet etmiş olduğu hadisleri halka açık sohbet or-tamında şerh etmiştir. Bu şerhlerin bir araya getirilmesiyle oluşmuş olan ve kırk hadis şerhi niteliği taşıyan Hâletü Ehli’l-Hakîkati Me‘allâh adlı eseri ele alınarak Seyyid Ahmed er-Rifâî’nin hadisleri rivayet ederken izlediği yöntemler ve sünnet anlayışı incelenecektir. Ule-mânın devlet ricâli tarafından kuvvetli destek görmesi sebebiyle hem tasavvuf hem de hadis ilmi açısından önemli bir dönemde yaşamış olan ve Türklerin İslâm’ı kabulünde büyük kat-kıda bulunmuş Ahmed Yesevi’nin de kendisinden tarîkat icâzeti aldığı Seyyid Ahmed er-Rifâî’nin mezkûr eserinde yer alan rivayetleri incelemek, bir mutasavvıfın hadisçiliğine mütevazı bir ışık tutmasının yanı sıra hadis şerh ederek topluma nasıl bir sünnet anlayışı sunduğunu da ortaya koyacaktır. Bununla beraber makale, bahse konu eser özelinde sûfîlerin hadis rivayet ederken hadis usûl kaideleri konusunda ihmalkâr davrandıklarına dair genellemelerin aksine hadis kullanımındaki özen ve ihtiyata dikkat çekmesi bakımından da önemlidir.
Keywords : Hadis, Sünnet, Tasavvuf, Ahmed er Rifâî, Kırk Hadis