İRAN VE SUUDİ ARABİSTAN’IN 2003’TEN SONRA IRAK’TA ÇIKAR ÇATIŞMALARINA JEOPOLİTİK BİR BAKIŞ

Authors : Hazar LEYLANOĞLU, Seyedmohammad SEYEDI ASL

Pages : 107-126

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2021-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :2003 yılında ABD’nin, Irak’ı işgal etmesi ve Baas rejiminin devrilmesiyle birlikte, yeni bir düzenin oluşması, Orta Doğu’da farklılık yaratan jeopolitik değişikliklere yol açtı. “Yeni Ortadoğu” veya “Büyük Orta Doğu” gibi terimlerin yaygınlığı ve diğer benzer yorumlar, dünyanın bu hassas bölgesinde yeni bir jeopolitik haritanın oluştuğunu gösteriyordu. Bu gelişmeler, dünya ve bölgesel güçler arasındaki rekabetin çoğalmasına neden oldu. Orta Doğu’daki varlıklarını ve nüfuzlarını genişletmelerine, yeni koşullardan, yeni jeopolitik ve jeostratejik düzenlemelerden yararlanmalarına yol açmıştır. 2003 Irak Savaşı’ndan sonra etnik ve mezhepsel çatışma, Irak’ta giderek artmaya başlar. Ülkede genelinde güvenlik sorunu çözülemediği gibi dış aktörlerin etkisi de giderek artarak istikrarsız bir ülke haline gelir. Irak’ın istikrarsızlık hale gelmesinde İran ve Suudi Arabistan’ın çıkar rekabeti büyük rol oynar ve her iki ülke de kendi aktörlerini kullanarak, Irak’ın iç politikasında daha güçlü olma politikasını izlerler. İran İslam Devrimi’nden sonra, Şii siyasi ve devrimci ideoloji, Suudi Arabistan’ın Sünni ve Vahhabizm ideolojisiyle karşı karşıya gelir. Böylece her iki ülke de bölgesel düzeyde birbirlerinin meşruiyetini sorgulamaya başlar. Oluşturulan bu makalede, analitik yöntem kullanılarak İran ile Suudi Arabistan’ın, iki bölgesel aktör olarak Irak politikalarını değerlendirmektir. 2003’ten sonra bu iki ülkenin çıkar rekabetlerinin etkisi, Irak’ın iç ve dış politikasına nasıl yansıdığını ele alarak analiz etmeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Jeopolitik, Orta Doğu, Çatışma, İran, Suudi Arabistan, Irak