UZAY HUKUKU AÇISINDAN SİLAH(SIZ)LANMA SORUNU

Authors : Zeynep SEYİTOĞLU DANIŞMAN

Pages : 167-182

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2021-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Savaş materyallerinin sınırlanması, denetlenmesi veya ortadan kaldırılması durumunu ifade eden silahsızlanma, geçmişten günümüze uluslararası güvenliğin korunması yolunda yürütülen önemli faaliyetlerin başında gelir. Soğuk savaş sonrası dönemde silahların kontrolü ve silahsızlanma konuları belirginliğini kaybetmişse de, hala uluslararası güvenliğin sağlanmasında faydalı bir araç olmayı sürdürmektedir. Yeni silah teknolojilerinin geliştirilmesiyle birlikte, silahsızlanma konusunda yeni tartışmalar gündeme gelmiştir. 1950’lerde uzayın keşfi ve kullanımı konusunda önemli teknolojik gelişmelerin yaşanmasıyla birlikte, uzay faaliyetlerine ilişkin hukuki çerçevenin çizilmesi çalışmaları da başlamıştır. Uzay çağının başlangıcından itibaren, uzayın münhasıran barışçıl amaçlarla kullanılacağı hususu üzerinde durulmuştur. Buna rağmen, özellikle uydular aracılığıyla yürütülen faaliyetler sayesinde, uzay önemli bir askeri araç haline gelmiştir. Uzay faaliyetleri başlangıçta uzay yetenekli birkaç devlet eliyle gerçekleştirilmiştir. Günümüzde, gelişen teknolojinin ve dünya kaynaklarının giderek azalmasının etkisiyle, özel teşebbüsün uzay faaliyetlerindeki payı giderek artmış ve uzay ticari olarak tüketilebilir bir alan haline gelmiştir. Uzayı tüketebilir hale gelen uluslararası aktörlerin, uzayda elde ettikleri bu avantajlarını korumak veya yeni gelişen teknolojiler ve üretilen silahlar vasıtasıyla yeryüzünde yeni avantajlar elde etmek amacıyla uzayda silahlanmaya ve uzayı askerileştirmeye doğru gittikleri görülmektedir. Bu çalışmada, uzay hukuku ve uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde uzayda silah(sız)lanma sorunsalının ele alınması amaçlanmıştır.
Keywords : Uzay hukuku, uzay güvenliği, uzay yarışı, silahsızlanma, barışçıl amaçlarla kullanım