İKİNCİL SÖZLÜ KÜLTÜR DÖNEMİNDE KARACAOĞLAN ETKİSİ VE BADEM GRUBU ÖRNEĞİ

Authors : Ümmü Burçin ÖZKAN

Pages : 311-322

View : 21 | Download : 5

Publication Date : 2021-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Âşıklık geleneği, İslamiyet öncesi dönemden günümüze dek etkisini sürdüren köklü bir gelenek olarak kabul edilmektedir. İslamiyet öncesi dönemde toplumun sesi, temsilcisi konumundaki şaman, kam, baksı isimleriyle anılan kişiler İslamiyet sonrasında bazı özelliklerinden sıyrılmakla beraber saygınlığını koruyan âşıkların öncüsü sayılabilmektedir. Walter J. Ong’un birçok toplumun kültürünü inceleyerek kaleme aldığı Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi kitabında bahsettiği “sözlü kültür” dönemi Türk edebiyatı için de özellikle Âşıklık geleneğinin ilk dönemleriyle örtüşmektedir. Bu dönemin en etkili isimlerinden birisi ise Karacaoğlan’dır. Öte yandan, Karacaoğlan’ın etkisi sadece sözlü kültür döneminde değil, Walter J. Ong’tan sonra yazılı ve ikincil sözlü kültür olarak da adlandırılan dönemlerde de devam etmiştir. Şiirleri sadece yazılı kültür temelinde derlenip yayınlanmakla kalmamış, aynı zamanda gelişen teknolojik koşullara uyarlanmış ve birçok kez müzisyenler tarafından bestelenmiştir. Badem adlı rock müzik grubu, Karacaoğlan’ın ikincil sözlü kültür üzerindeki etkisinin bir örneğidir. Örnek olarak incelenen müzik grubunun müzik dünyasında da tanınmasını sağlayan ilk albümde yer alan tüm şarkılarının sözleri Karacaoğlan şiirlerinden bestelenmiştir. Özellikle “Kara Değil mi?” ismini taşıyan video klipte ise hem âşıklık geleneğinden izler hem de Karacaoğlan’ın ikincil sözlü kültürdeki etkisini görsel işitsel taraflarıyla görebilmek mümkündür. Bu çalışmada, ikincil sözlü kültür bağlamında, söz konusu etkiyi gösteren bestelerden bahsedilecek ve Karacaoğlan’ın ikincil sözlü kültüre taşınma biçimi tartışılacaktır.
Keywords : Karacaoğlan, İkincil Sözlü Kültür, Âşık Edebiyatı, Kitle İletişim Araçları, Badem Grubu