İNGİLTERE’DE MALİ GÜCÜN GÖSTERGESİ OLARAK UYGULANAN BİR VERGİ: ŞÖMİNE VERGİSİ

Authors : Rana DAYIOĞLU ERUL

Pages : 350-364

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-09-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İngiltere’de tarih boyunca şapka, deri, tuz, pencere, duvar kağıdı ve sabun gibi pek çok unsur üzerine vergi uygulanmıştır. İngiltere özellikle 17. ve 18. yüzyıllarda yaşanan askeri ve siyasi gelişmelerin maliye alanına yansıması ve bu nedenle ülkenin yaşadığı çeşitli ekonomik ve mali sorunlar doğrultusunda yeni vergilerin belirlenmesindeki farklılığı açısından önem taşımaktadır. Bu özellikleri nedeniyle çalışmada, İngiltere’de uygulanmış olan söz konusu ilginç vergilerden biri niteliğindeki şömine vergisinin incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Şömine vergisi, İngiltere’de 1662-1689 döneminde mali gücün göstergesi olarak uygulanmış ve nüfus sayımı, mali gücün ve servet düzeyinin belirlenmesi gibi birçok hususun tespit edilmesinde önem taşımıştır. Ancak, bu vergi, sayım yapmaya yetkili görevlilerin eve alınmaması, mülklerin boş bırakılması, şöminelerin kapatılması ve verginin ödenmemesi gibi pek çok tepkiyle karşılanmıştır. Öte yandan; muafiyetlerin ve verginin uygulanma esaslarının karmaşık olması, bazı bölgelerde yapılan listelerin gerçeği net olarak yansıt(a)maması ve bölgeler arası karşılaştırmaların etkin bir biçimde yapılamaması nedenleriyle şömine vergisi eleştirilmiştir. En önemli eleştiri nedeni ise şömine sayısının mali gücü yansıtmadığı düşüncesi olmuştur. Nitekim şömine sayısının fazla olduğu bazı mülklerin ticari amaçla kullanılması, bazılarının ise aileler arasında paylaşılarak kullanıldığından zenginlik göstergesi olamayacağı düşüncesi bu eleştirinin odak noktası olmuştur. Çalışmada şömine vergisi; özellikleri, uygulanma esasları, vergiye karşı tepkiler ve verisi elde edilebilen şehirler için bazı sınıflandırmalar itibarıyla incelenmiş ve uygulanma biçimine ilişkin birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Keywords : Şömine vergisi, İngiltere, mali güç