TÜRKİYE’DE TEHLİKELİ ATIK YÖNETİMİNİN MEVCUT DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Betül Hande GÜRSOY HAKSEVENLER

Pages : 52-70

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2023-01-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde artan sanayileşme ile birlikte çevre ve insan sağlığına zarar verme riski taşıyan tehlikeli atık oluşumu önemli boyutlara ulaşmıştır. Tehlikeli atıklardan kaynaklanabilecek olası tehditlerin önüne geçmek için toplama, taşıma, geri dönüşüm/geri kazanım ve bertaraf adımlarını içeren etkin bir yönetime ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye\`deki endüstriyel tehlikeli atık üretiminin bir analizine dayanan bu çalışmada, Türkiye\`nin mevcut tehlikeli atık yönetimine genel bir bakış sunulması ve eleştirel olarak değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda tehlikeli atığa ilişkin i); yasal düzenlemelerin yeterliliği, ii); oluşan tehlikeli atığın miktarı ve iii); geri dönüşüm/geri kazanım ve bertaraf tesislerinin kapasite yeterlilikleri araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlardan; Türkiye’de yasal düzenlemeler anlamında 1994 yılında Basel Sözleşmesi ile atılan adımlar, 2000’li yıllarda Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları ile ivmelenmiştir. Bugün gelinen noktada yasal düzenlemelerin yeterli olduğu görülmektedir. Ancak uygulamada gelinen nokta incelendiğinde, önemli iyileştirmelere ihtiyaç olduğu görülmektedir. Etkin bir tehlikeli atık yönetiminin başlangıç noktası olan tehlikeli atık üretim verilerinin sağlıklı olmadığı gözlenmektedir. Oluşan tehlikeli atığın bertarafında ve geri dönüşüm/geri kazanımındaki tesisler incelendiğinde, bu tesislere ilişkin veriye de sağlıklı olarak erişilemediği tespit edilmiştir. Ulaşılabilen tesis kapasiteleri ile beyan edilen tehlikeli atık miktarı kıyaslandığında, mevcut kapasitenin yetebilir olduğu düşünülürken, gerçekte olması beklenen tehlikeli atık miktarları dikkate alındığında bu tesislerin yetmeyeceği belirlenmektedir. Elde edilen sonuçların Türkiye’de tehlikeli atık yönetimi için karar vericilere ve uygulayıcılara yol gösterici olması umulmaktadır.
Keywords : Bertaraf ve geri dönüşüm geri kazanım, oluşan tehlikeli atık miktarı, tehlikeli atık yönetimi, yasal düzenleme, Türkiye