KLASİK TÜRK EDEBİYATI MENSUR HİKÂYE GELENEĞİNDE TASVİRLERİN YÖNÜ ÜZERİNE

Authors : Halis Aydın

Pages : 124-143

View : 38 | Download : 23

Publication Date : 2024-05-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatı altı yüz yılı aşkın bir süre zarfında ortaya koyduğu eserleri ile edebiyat tarihinin önemli bir bölümünü meydana getirmektedir. Bu edebiyat dairesi içerisinde çok göz önünde olmasa da mensur eserlerin başarılı bir yapıt olmasında edebî tasvîr hususu önemli bir yer tutmaktadır. Mensur hikâyeler kaleme alındıkları dönemin siyasi, sosyal, kültürel özellikleri hakkında önemli bilgiler de sunmaktadır. Bu unsurlar verilirken anlatımın güçlü ve etkileyici olmasına özen gösterilmiş ve ona göre anlatım tercihlerine gitmişlerdir. Çünkü müellif/mütercimin üslubuna, daha doğrusu yapacağı kelime tercihi için göstermiş olduğu özene bağlamak mümkündür. Bu çalışmada klasik Türk edebiyatı mensur hikâye geleneği çerçevesinde kaleme alınan hikâye metinlerinde yapılan tasvirlerin tasnifi ve yönü üzerinde durulmuştur. Çalışmada ilk olarak farklı dönemlere ait hikâye külliyatları titizlikle taranmış ve hikâyeler içerisindeki tasvir örnekleri derlenip fişlenmeye gayret edilmiştir. Daha sonrasında fişlenen örneklerin türleri belirlenip tasnif edilmiş ve eldeki örneklerin gruplandırılma aşamasına geçilmiştir. Bu bağlamda hikâye külliyatlarındaki tasvirlerin genel olarak Mekân Tasviri, Olay Tasviri, Toplantı/Meclis Tasviri, Kişi Tasviri, Psikolojik Tasvir, Fiziksel Tasvir, Olağanüstü Tasvir, Zaman Tasviri başlığı altında toplanmış ve çalışma bu doğrultuda ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma boyunca tetkik ve tespit edilen edebî bulgular, dil ve anlatım alanındaki değişim ve gelişimi ifade etmesi açısından büyük bir önem taşıdığı görülmüştür.
Keywords : Tasvir, Mensur Hikâye, Müellif, Mütercim, Külliyat