Aşı Tereddüdü Ölçeğinin Türk Toplumunda Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Semiha Adıyaman, Süheyla Altuğ Özsoy

Pages : 63-72

Doi:10.54061/jphn.1182417

View : 134 | Download : 106

Publication Date : 2024-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmada Aşı Tereddüdü Ölçeğinin (Vaccine Hesitancy Scale) Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı- metodolojik tasarımda olan bu çalışma Manisa ili Yunusemre ilçesindeki 2 aile sağlığı merkezinde Nisan 2021- Ocak 2022 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Örneklemi 7-24 aylık bebeği olan 270 anne oluşturmaktadır. Veri toplamada ‘’Tanımlayıcı Anket Formu’’ ve Dünya Sağlık Örgütü’nün geliştirdiği ‘’Aşı Tereddüdü Ölçeği’’ kullanılmış, örneklem grubuna yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulanmıştır. Ölçeğin dil uyarlamasından sonra kapsam, yordama ve yapı geçerliliği incelenmiştir. Madde analizi ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizler SPSS 20 ve AMOS V24 programları ile yapılmıştır. Bulgular: Annelerin %95,6’sı aşıların koruyuculuğuna inandıklarını belirtmiştir. Aşılar hakkında farklı kaynaklardan duyulan olumsuz bilgiler sonrasında annelerin %6,3’ü çocuklarına aşı yaptırmamıştır. Ölçeğin Kapsam Geçerlik İndeksi (KGI) 0,96 bulunmuştur. Yapı geçerliğinde doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. DFA sonucunda maddelere ait yol katsayıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Model uyum değerleri hesaplanmıştır. CMIN/DF=3,437, GFI=0,934, CFI=0,951, IFI=0,952, TLI=0,927, RMSEA=0,095, SRMR=0,059 olarak elde edilmiştir. Ölçek puanına etki eden faktörler Lineer Regresyon Analizi ile belirlenerek istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (F= 9,829, p< 0,001). Aşı tereddütü varlığı, aşı reddi varlığı ve aşılara yönelik duyulan olumsuz bilgilerden sonra aşı yaptırma durumu değişkeni ölçek puanını etkilemiştir. Cronbach Alfa değeri 0.75’dir. Sonuç: Aşı Tereddüdü Ölçeği geçerli ve güvenilirdir. Anne yaşı, annenin öğrenim durumu, annenin mesleği, gelir düzeyi, aşıların koruyuculuğuna olan inanç, aşılar hakkında duyulan olumsuz bilgiler sonrası aşı yaptırma, aşı tereddüdü varlığı, aşı reddi varlığı değişkenleri aşılara yönelik tutumları etkilemiştir. Ölçeğin daha geniş örnekleme ve farklı kültürel özellikler taşıyan gruplara yapılması önerilir.
Keywords : aşı reddi, aşı tereddüdü, geçerlik, güvenirlik