Katılım Bankalarında Murâbaha Dışı Gelir Kaynaklarının Arttırılması

Authors : Ali Bakkal

Pages : 7-29

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2016-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı katılım bankalarında murâbaha dışı gelir kaynaklarının arttırılmasına yönelik yöntemlerin araştırılmasıdır. Günümüz katılım bankalarında kâr elde etmek için %90’ın üzerinde bir oranla murâbaha yöntemi kullanılmaktadır. Oysa bu yöntemin klasik fıkıh anlayışı açısından birçok mahzurları mevcuttur ve halen bazı alimler mevcut şekliyle bu tür bir murâbaha uygulamasına cevaz vermemektedirler. Ayrıca murâbaha yüksek kâr elde etmek için elverişli bir yöntem değildir. Özellikle enflasyonist dönemlerde bu yöntemin pek çok mahzurları bulunmaktadır. Bu çalışmada katılım bankalarının karz-ı haseni bir finansman yöntemi olarak kullanabilecekleri ortaya konmuştur. Verilen paranın müşteriden masraf + enflasyon farkıyla alınması,  üç tarafı memnun eden bir uygulama olacaktır: Yatırımcı memnundur; çünkü enflasyon farkını almakla parasının değerini korumuştur. Enflasyonist dönemde ne faizli bankalar, ne de katılım bankaları enflasyonun üzerinde bir faiz ve kâr vermemektedirler.  Katılım bankası memnundur; çünkü masrafını karşılamış ve verdiği kredi sebebiyle zarara girmemiştir. Katılım bankalarının enflasyonist dönemlerde kendilerini en iyi korumanın yolu murâbaha yerine karz-ı hasen yöntemi olduğu anlaşılmaktadır. Yüksek kâr getirisinin en uygun yolu müşârake olarak görünmektedir. Gerekirse katılım bankaları ortak bir araştırma komisyonu kurup hangi şirketlerle müşârake yapabileceklerini araştırmalıdırlar. Faizli bankaların önemli gelir kaynaklarından biri de faiz dışı kalemlerdir. Katılım bankaları her ne kadar bu kaynakların tamamını kullanamasalar da önemli bir kısmını kullanabilirler ve bu yolla kira ve personel giderlerini karşılayacak bir gelir elde edebilirler. Dünyada bankaların faiz dışı gelir kalemlerinden elde ettikleri gelirler % 40 oranına kadar çıkmaktadır. Türkiye’de ise bu oran yıllara göre %20 ile %30 arasında değişmektedir. Faiz dışı gelirler bankaların şube sayısının arttırılmasına yardımcı olmakta ve bu yolla büyümelerine yardımcı olmaktadır. Katılım bankaları şube sayılarını arttırmadıkça daha fazla büyüyeme imkanına sahip olamayacaklardır. Son yıllarda katılım bankaları şube sayılarını nispeten arttırmakla birlikte finans dünyasından paylarını aynı oranda alamamaktadırlar. Bunun en önemli sebebi yüksek kâr getirisi olmayan murâbaha yöntemine sığınmış olmalarıdır. Katılım bankaları daha fazla büyümek istiyorlarsa mutlaka gelir getirici başka kaynaklara yönelmek zorundadırlar.
Keywords : Faiz, Kâr, Murâbaha, Karz ı Hasen, Faiz Dışı Gelir