Kayseri ili nohut ekim alanlarında nohut yapraksineği [Liriomyza cicerina Rondani (Diptera: Agromyzidae)]’nin yaygınlığı, bulaşıklık oranı ve popülasyon dalgalanması

Authors : Ahmet Özkan, Murat Muştu

Pages : 584-592

Doi:10.29050/harranziraat.1501254

View : 42 | Download : 34

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Nohut (Cicer arietinum L.) , insan beslenmesinde önem taşıyan bitkisel kaynaklı besinler arasında yer almaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, beslenme ihtiyaçlarını gidermek için tüketilen uygun fiyatlı bitkisel protein kaynakları arasındadır. İnsan beslenmesinin yanında nohut, toprak verimliliği yönünden önemli bir etkiye sahiptir. Nohut verimini etkileyen önemli faktörler arasında zararlılar, hastalıklar ve yabancı otlar gibi canlı etmenler ile kuraklık, donma, düşük ve yüksek sıcaklıklar ile tuzluluk gibi cansız etmenler bulunmaktadır. Bu etmenler arasında nohut yapraksineği bitkide verim ve kaliteyi etkileyen ana zararlı konumundadır. Çalışmamız Kayseri ilinde 2022 üretim yılında nohut bitkisinin önemli zararlılarından Liriomyza cicerina Rondani (Diptera: Agromyzidae)’nın yaygınlığının, bulaşıklık oranının ve popülasyon dalgalanmasının tespiti amacıyla yapılmıştır. Yapılan gözlemler sonucunda, Liriomyza cicerina’nın nohut ekimi yapılan tüm ilçelerde bulunduğu belirlenmiştir. Liriomyza cicerina’nın ilk erginlerinin Mayıs ayının ikinci haftasından itibaren çıkmaya başladığı, Haziran ayının üçüncü haftası itibariyle artış gösterdiği bu artışın Temmuz ayının üçüncü haftası itibariyle tekrarlandığı tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre söz konusu zararlının Kayseri ili iklim koşullarında yılda 2 döl verdiği düşünülmektedir. Farklı lokasyonlardan toplanarak kültüre alınan bulaşık bitki örneklerinden zararlının parazitoiti olarak Opius monilicornis (Hymenoptera: Braconidae)’in teşhisi yapılmıştır. Bulaşıklık oranı çalışmalarında, 15 ilçe de sörvey yapılmış olup bulaşıklık oranları sırasıyla; Felahiye %76, Özvatan %74, Yahyalı %72, Bünyan %70, Develi %70, Pınarbaşı %68, Kocasinan %64, İncesu %64, Talas %64, Yeşilhisar %58, Melikgazi %56, Sarıoğlan %56, Tomarza %46, Akkışla %44 ve Sarız %42 olarak tespit edilmiştir. Bulaşıklık oranının en yüksek olduğu ilçe Felahiye (%76) en düşük olduğu ilçe ise Sarız (%42) olmuştur.
Keywords : Kayseri, Liriomyza cicerina, Popülasyon dalgalanması, Bulaşıklılık oranı, Nohut