DİLDE SADELEŞME TARTIŞMALARI: 1970 YILI “TÜRK DİLİ” DERGİSİNDE ARAPÇA, FARSÇA VE BATI DİLLERİNDEN GELEN KELİMELERE KARŞI TAKINILAN TAVIR

Authors : Mehmet Özdemir, Abdullah Dağtaş

Pages : 27-51

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2014-07-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Dil, bir milletin hafızasıdır, millet olduğunun en büyük delilidir. Tarih sahnesinde milletler, dilleriyle yaşayıp var olmaktadırlar. Milletlerin tarihi süreçte geçirdikleri her türlü değişim de kendisini, “değişen ve gelişen” bir yapı olarak dilde göstermektedir. Yazılı örneklerine, ilk defa 8. yüzyılda Köktürk Kitabeleri’nde rastladığımız Türk dili de çeşitli sebepler doğrultusunda değişmiş, gelişmiş ve farklılaşmıştır. Türk dili, tarih boyunca Çin, Hint, Fars, Arap ve Batı medeniyetleri gibi birçok güçlü medeniyetlerle karşılaşmış, bu karşılaşmalardan etkilenmiş ve aynı zamanda etkilemiştir. Bu karşılıklı etkileşmeler daha çok bir “medeniyet değiştirme” çabası olarak karşımıza çıkan“İslâm” medeniyeti ve “Batı” medeniyetine geçiş süreçlerinde daha çok yoğunlaşmıştır. Ülkemizde de dilimiz üzerinde bu iki medeniyetin etkileri, genel olarak “sadeleşme/özleşme” adı altında uzun yıllar tartışılmış ve yeri geldikçe de tartışılmaktadır. Buradan hareketle çalışmamızın konusunu, 1970 yılı Türk Dili dergisinin on iki sayısında yazarların dilimizdeki “Arapça, Farsça ve Batı dillerinden gelen kelimelere karşı takındıkları tavırlar” oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, 1970 yılında “özleştirme-arındırma-tasfiye” çabaları ile “yaşayan Türkçeyi” “koruma kaygısı” etrafında, ileri sürülen görüşleri, tartışmaların içeriğine göre iki başlık oluşturularak değerlendirmek ve günümüze ışık tutmaktır.
Keywords : Türk dili, Arapça, Farsça ve Batı dillerinden gelen kelimeler, yaşayan Türkçe, özleştirme arındırma tasfiye çabaları