KLASİK TÜRK EDEBİYATINDA CAN VERME ARZUSU VE İNTİHAR

Authors : Murat ÖZTÜRK

Pages : 33-51

View : 6 | Download : 5

Publication Date : 2014-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Özet Ölüm, klasik edebiyatta farklı içerikler etrafında işlenen konulardan biridir. Bunlardan biri de ölmek arzusudur. Klasik edebiyatta şairler aşıkane şiirlerde ve din ve devlet uğruna çıkılan seferlerle ilgili yazdıkları şiirlerinde sevgili ve din-vatan uğruna ölüm insert ignore into journalissuearticles values(şehitlik); arzularını dile getirirler. Bazı aşk mesnevileriyle mensur aşk hikayelerinde de kahramanların ölüm arzusunu taşıdıkları görülür. Ölüm arzusunun temelinde İslami anlayışla harmanlanmış tasavvufi yorumların etkisi vardır. Şairler tasavvufta kişinin dünyevi arzularından arınıp varlığını Allah yolunda yok etmesi gerektiği düşüncesiyle aşka sufiyane yorumlar getirmişlerdir. Aşk, Allah\`ı koşulsuz sevmek olarak düşünülmüş ve kişiyi mutlak birliğe götürmenin yolu olarak da sevilen uğrunda can vermek gerektiği fikri öne çıkarılmıştır. Bu tasavvufi aşk anlayışı aşka dair yazılan hemen her esere sirayet etmiştir. Kendisini aşık olarak gören şair de şairin yazdığı hikayedeki aşık kahraman da bu anlayışın etkisiyle sevgili uğrunda can verme arzusu taşımıştır. Kimi asker şairlerse sevgili yerine din ve devleti yüceltmiştir. Şairin uğrunda can verip baş oynatmaya gönüllü ve arzulu olduğu yer ise cenk meydanıdır. Can verme arzusunun en ileri hali ise intihardır. Edebiyatımızda ve kültürümüzde dini sebeplerden ötürü kabul görmeyen intihar fikri ve eylemi bazı hikayelerde mevcuttur. Kahramanı intihara sürükleyen yegane sebep ise aşktır. Bazı eserlerde ise sevdiğinden ayrı kalmaya dayanamayan veya vefa örneği göstermek zorunda olan kahramanların intihar yerine canının alınması için Allah\`a dua ettiği görülür. Anahtar kelimeler: intihar, aşk, mesnevi, ölüm, hamaset.
Keywords : İntihar, aşk, mesnevi, ölüm, hamaset