TAZE SEBZE MEYVE TEDARİK ZİNCRİLERİNDE FİYAT MEKANİZMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ: DAĞITIM KANALI PERSPEKTİFİ

Authors : Seçil GÜLMEZ, Gül DENKTAŞ ŞAKAR

Pages : 147-174

View : 11 | Download : 3

Publication Date : 2018-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Taze Sebze meyve tedarik zinciri, ürünlerin dayanıksız olması, mevsimsellik, kısa raf ömrü, uzun üretim süreçlerine ihtiyaç duyulması, farklı ürün özelliklerine sahip olmalarının yanı sıra içerisinde çok sayıda aracı bulundurması sebebiyle diğer birçok tedarik zincirlerinden farklılık göstermektedir. Taze sebze meyve tedarik zincirinin özellikleri, fiyat seviyeleri ile doğrudan etkisi olan unsurlarla da bağlantılıdır. Birçok aktörün, bu tedarik zincirleri içerisinde bulunmalarının yanı sıra bu aktörlerin değişen ihtiyaçları ve beklentileri, olası kanal içi çatışmalar ve güç ile ilgili sorunların çıkmasına sebep olabilir. Literatürde, son dönemde, taze sebze meyve tedarik zincirine olan ilginin artmasına rağmen, özellikle de Türkiye’de, çeşitli aktörlerin bakış açılarından fiyat mekanizmalarına odaklanmış çalışmalar sınırlıdır. Dolayısı ile bu çalışma, temel fiyat değişimi mekanizmalarını ve tedarik zinciri içerisinde bulunan aktörlerin tecrübe edindiği temel problemleri, dağıtım kanalı ve güç-çatışma teorisi kapsamında incelemeyi amaçlamaktadır. Mülakatlar, İzmir-Türkiye’de taze sebze meyve tedarik zinciri içerisinde faaliyet gösteren çeşitli üyelerle gerçekleştirilmiştir. İçerik analizi için nitel analiz yazılımı insert ignore into journalissuearticles values(Nvivo); kullanılmış ve mülakatlar yorumlanmıştır. Bulgular, taze sebze meyve tedarik zinciri üyeleri arasındaki güç ilişkilerini ve çatışma unsurlarını belirtmektedir. Literatürde de belirtildiği gibi taze sebze meyve fiyatlarının dalgalanmasına sebep olan çeşitli unsurlar olmasına rağmen, güç ve çatışma unsurlarının etkisi yadsınamamaktadır. Mülakat sonuçlarına göre, taze sebze meyve tedarik zinciri içerisindeki en zayıf üye, organize olmamalarından da kaynaklı olarak ve fiyat seviyelerinin belirlenmesinde de herhangi bir etkisi bulunmayan, üreticilerdir. Tüccarların, hal komisyoncularının, endüstriyel alıcıların ve perakendecilerin üreticilere avans vermeleri, yüklü miktarlarda ürün siparişi vermeleri, üreticileri teşvik etmeleri, ayrıca; üreticilerin ürünleri satabilmesi ile ilgili endişeleri, üreticilerin nakit ihtiyaçları ve ürün niteliğinden kaynaklı olarak üreticilerin ürünlerini hızlı bir şekilde satmak istemesi gibi sebepler ile pazarda hakimiyet kurmaktadırlar. Çalışma kapsamında, taze sebze meyve tedarik zinciri içerisinde yer alan aktörler arasındaki ilişkilerin ve ilgili boyutların ortaya çıkarılması amacıyla kavramsal bir çerçeve sunulmaktadır. 
Keywords : Çatışma, Dağıtım Kanalı, Taze Sebze Meyve Tedarik Zinciri, Mülakat, Güç