TÜRK ASKERÎ TERMİNOLOJİSİNDE “ÇERİG” SÖZCÜĞÜ ÜZERİNE NOTLAR

Authors : Ömer Anıl DÜŞMEZ

Pages : 20-32

View : 46 | Download : 73

Publication Date : 2023-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Her milletin kültüründe üstün tutulmuş kavramların olduğu bilinmektedir. Savaşçılık, yiğitlik, askerlik gibi kavramlar, Türk kültüründe ve dolayısıyla da Türklerin kavram dünyalarında yüceltilmiş olan kavramlardandır. Makale, Türk dilinde askerlik kavramını ifade eden sözcüklerden biri olan çerig sözcüğü hakkındadır. Çalışmamızda öncelikle Türk kültüründe askerliğin yeri ve önemi hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bilgilendirmeden sonra, çerig sözcüğünün tanımı ve köken bilgisi hakkındaki görüşlere yer verilmiştir. Bu adımlardan sonra, makalede çerig sözcüğünün tarihsel serüvenine değinilmiştir. Bu serüven, konunun daha sistematik biçimde incelenebilmesi için iki alt başlıkta ele alınmıştır. Anılan bu başlıklarda, sözcüğün Türk dillerindeki ve diğer dillerdeki görünümleri hakkında bilgi verilmiştir. Makaleye konu olan sözcükteki morfolojik ve varsa semantik değişimlere değinilmiştir. Dillerin etkileşimlerini gösteren en önemli verilerden biri olma niteliği taşıyan verinti sözcüklerden birinin de çerig sözcüğü olduğu gösterilmiştir. Mevcut durumun tespiti, konularla ilgili iki tablo ile de görselleştirilmiştir. Bu yöntemle, veriler arasında daha kolay kıyaslama yapılması amaçlanmıştır. Çalışma sırasında dikkat çeken özellikler, sonuç bölümünde ayrıca ele alınmıştır. Bahsedilen özelliklerden biri, çerig sözcüğünün metonimi örneği olmasıdır. Sözcüğün tarihsel süreçte uğradığı anlam değişimleri değerlendirilmiş ve metonimi olarak değerlendirilmesini gerektiren özelliklerinin altı çizilmiştir. Çalışmada, Türk kültürünün temel unsurlarından askerlik kavramının ifade şekillerinden biri olan çerig sözcüğünün tarihsel seyriyle ilgili çeşitli bilgiler verilmiştir ve bu sözcük hakkında birtakım saptamalarda bulunulmuştur. Bu sayede, çerig sözcüğünün Türk kültür tarihindeki yeri belirginleştirilmiştir.
Keywords : askerlik, çerig, metonimi, kültür, etkileşim