XVII. Yüzyılda Safevî Hacılarına Yönelik Osmanlı Devleti ve Mekke Şerifliğinin Tutumu Üzerine Bir İnceleme

Authors : Attallah Alrawashdeh

Pages : 165-191

Doi:10.59054/hed.1475128

View : 108 | Download : 62

Publication Date : 2024-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, XVII. yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Safevî Devleti hacılarının (Acem), özellikle Arap bölgelerinden geçerken karşılaştığı önemli sorunları incelemeyi hedeflemektedir. İranlı hacıların Hicaz’a seyahatlerinde kullandıkları güzergâhların güvenliği, bu yolculukların Hicaz’daki etkileri ve yaşam biçimlerine dair çeşitli yönler, makalenin temel odak noktalarını oluşturmaktadır. Ayrıca, Osmanlı ve Safevî otoritelerinin yanı sıra Mekke şerifliği ve Arap kabilelerinin, İranlı hacıların güvenliği ve onlarla başa çıkma konusundaki tutumları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Makalede, Osmanlılar tarafından Safevî tebaasının hac ibadetini yasaklama kararının alındığı ve bu kararların Hicaz’da nasıl uygulandığına dair ayrıntılara da vurgu yapılmıştır. Çalışmada, Arapça, Osmanlıca ve Farsça kaynaklardaki verilerin karşılaştırılması ve analiz edilmesiyle tarihsel bir araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Osmanlı kroniklerinde genellikle Acem hacıları hakkında detaylı bilgiye ulaşılamazken, Arap kaynakları ve Osmanlı arşivindeki belgeler bu konuda önemli bilgiler sağlamaktadır. Hicaz bölgesi, olayların merkezi olarak ele alınmış ve bu olaylar Mekke şerifleri ve makamına geliş tarihleriyle ilişkilendirilmiştir. Makaleden çıkarılabilecek en önemli sonuçlardan biri Osmanlı Devleti’nin ekonomik ve politik motivasyonlarla, Safevî hacılarıyla ilgilenme ve onlar üzerlerinde baskı kurma eğilimde olduğudur. Ayrıca, dinî nedenler mezhep farklılıkları ve Safevî Devleti ve tebaasıyla yaşanan anlaşmazlıklar özellikle Hicaz’da Acem hacılarına kısıtlama uygulanmasında etkili olmuştur.
Keywords : Hac, Safevî Hacıları, Acem, Mekke Şerifleri