Türkiye’de Doğal Taş Sanayinin Coğrafi ve Ekonomik Sürdürülebilirliği

Authors : Tamer EFE, Songül SALLAN

Pages : 173-181

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2017-12-29

Article Type : Other Papers

Abstract :Türkiye doğal taş potansiyeli bakımından dünya rezervinin yaklaşık %40’ına sahip olmakla birlikte özellikle son yirmi yılda her türlü doğal taş ticari anlamda mermer sınıfına girmiştir. Türkiye’de doğal taş sektörü 1980 sonrasında gelişmeye başlamış ve 2000’li yıllarda artan bir ivmeyle büyümeye devam etmiştir. 2015 yılında yaklaşık 1.9 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşarak (tüm maden ihracatının %50’si) çok önemli bir sanayi dalı haline gelmiştir. Türkiye’de üretilen doğal taşların büyük bir bölümü ham blok halinde yurtdışına, en çok Çin’e ihraç edilmektedir. Türkiye’ de 2500’ün üzerinde mermer ocağı bulunmakta ve tamamı özel sektör tarafından işletilmektedir. Sektörün hızla büyümesi ve maden mevzuatında son yıllarda yapılan değişiklikler büyük ölçekli firmaların da doğal taş madenciliğine yönelmeye başlamasına sebep olmuştur. Ayrıca sektörde kullanılan makine ve ekipmanlar da artık Türkiye’de üretilmeye başlanmıştır. Bu nedenlerle doğal taş sektörünün önümüzdeki yıllarda da büyümeye devam etmesi beklenmektedir. Ancak doğal taş sanayinin coğrafi ve ekonomik olarak sürdürülebilirliğinin sağlanması için tekniğine uygun olarak madencilik yapılması ve çevresel etkilerin de göz önüne alınması gereklidir. Çünkü tüm madenler doğası gereği bulunduğu yerde üretilmek zorundadır. Bu da beraberinde birçok problemi getirmektedir. İlk yatırım maliyetlerinin yüksek oluşu, ar-ge ya da rezerv tespit maliyetlerinin riski, izin ve ruhsatlandırma süreçleri ve iş kazaları gibi nedenler mermer sektörünün sürdürülebilirliğinin önündeki engeller arasındadır. Yine mermerin lüks tüketim ürünü gurubuna girmesi, doğal taşta değişen moda akımları ve sektörün finansal krizlerden çok etkilenmesi de söz konusudur. Tüm bu etkenler doğal taş sektöründe sürdürülebilir büyümeyi ve gelişmeyi tehdit etmektedir. Madencilik sektöründeki aktörler yasal düzenlemelerin de etkisiyle çevresel etkiler ve önlemleri bakımından son yıllarda ciddi mesafeler kat etmiş ve bilinçlenme başlamıştır. Ancak uygulamada yaşanan sıkıntılar sebebiyle hala yeterli değildir. Bu çalışmada Türkiye’de maden sanayi ve özelinde de mermer sektörünün gelişim dinamikleri coğrafi ve ekonomik bağlamda ele alınmakta, riskler ve potansiyeller değerlendirilmektedir.
Keywords : Doğal Taş Sektörü, Sürdürebilir Madencilik, Mermer Sanayi, Ekonomi, Türkiye