Bir Sosyal Yardım Olarak Dul Kadın Maaşı ve Ataerkil Pazarlığın Koşulları: Elazığ Örneği

Authors : Songül SALLAN, Büşra BAYRAM

Pages : 32-52

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Türkiye’de yoksullukla mücadelede sosyal yardımların önemi büyüktür ve yoksul kadınlar, sosyal yardım programlarından ana yararlanıcı grupların başında gelmektedir. Toplumsal cinsiyet kimliği temelinde ise, kadınlara özgü tek sosyal yardım programı, halk arasında “Dul Kadın Maaşı” olarak bilinen “Eşi Vefat Etmiş Kadınlara Yönelik Düzenli Nakdi Yardım Programı”’dır. 2012 yılında başlatılan bu sosyal yardım programı, dul kadınlara düzenli gelir transfer etmeyi taahhüt etmektedir. Erkek eşin ölümüyle evin geçimini ve çifte ebeveynlik rolünü üstlenen kadınlar, ataerkil pazarlıklara daha açık hale gelmektedir. Programdan yararlanma koşulları kadınlar için ataerkil bir pazarlıkla işlemekte, kadınların yoksullukları yılda bir kez denetlenirken, dulluk statüsünün devamı, yani evlenmemeleri ve namuslarını koruyup başka bir erkekle birlikte yaşamamaları, her ay düzenli olarak takip edilmektedir. Bu makalede devletin eril niteliğinin bir göstergesi olan ve ataerkil pazarlıklarla yürütülen dul kadın maaşının niteliği ve ataerkil pazarlık dinamikleri bir saha araştırmasının bulguları ışığında değerlendirilmektedir. Saha süreci yoksul dul kadınların en yoğun ve kadın kimliğinin evlilik, akrabalık ve katı geleneksel cinsiyet rolleri üzerinden kurulduğu ve denetimin baskın olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nin Elazığ ilinde, 2017 yılında gerçekleştirilmiştir . Çalışmada, Elazığ’da dul kadın maaşından yararlanan ve zincirleme örneklem yoluyla ulaşılmış 14 dul kadınla, derinlemesine görüşme tekniği ile görüşülmüştür. Kadın olmanın anlamı, dul kadın maaşının niteliği ve devletle kurulan ataerkil pazarlık süreci ele alınmıştır. Dul kadınların çift ebeveynlik rolleri, evi geçindirme sorumlulukları ve maaş üzerinden tanımladıkları evlilik, dulluk ve kadınlık hiyerarşileri bağlamında devletle olan ataerkil pazarlığa yükledikleri anlamlar tartışılmıştır.
Keywords : Yoksulluk, Sosyal Yardım, Dul Kadın Maaşı, Ataerkil Pazarlık, Elazığ