Hermeneutik Okumalar I: Empedokles’de Sevgi ve Nefret Kavramlarının Entropi Ekseninde Okunması

Authors : Recep KÜLCÜ

Pages : 53-61

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Hermeneutik bir metin okuma ve yorumlama alanı olarak geçmişten günümüze farklı amaç ve yöntemlerle kullanılmıştır. Köken olarak Tanrıların mesajını beşeri dile çevirerek insanlara ulaştıran Antik Yunan Tanrısı Hermes’den gelmektedir. Yunanca “yorum” anlamına gelen “hermeneia” ve onun fiil biçimi olan “hermeneuein” yani “yorumlamak’” kelimelerinden gelen hermeneutik kavramını ilk kullanan Aristoteles olmuştur. Hermeneutik ortaçağda kutsal metinlerin yorumlanması olarak kullanılırken Rönesans döneminde alansal hermeneutik çalışmaları başlamıştır. Dilthey, hermeneutik kavramını tarihsellik yaklaşımıyla birleştirmiştir. Dilthey’e göre tarihsellikle değerlendirilecek metinlerde, her çağın kendine göre bir gerçekliği olacağı düşüncesi göz önünde bulundurulmalıdır. Bu metinlerin farklı bir çağdan okuyup anlaşılabilmesi için kavramların anlamsal bağları kopartılmadan taşınmaları gerekmektedir. Hermeneutik okumalar çalışmalarının hedefi; geçmişte döneminin şartlarıiçerisinde felsefeci, düşünür ve bilim insanları tarafından geliştirilen düşünce ve/veya kavramların günümüzparadigması içerisinden yeniden okunması, ilişkilendirilmesi ve yapılandırılmasıdır. Bir felsefeci ve fen bilimci gözlüğüyle yapılan bu çalışmalarda amaç; geçmişten günümüze kalan bir dişli çarkın restorasyonunu yapıp sergilemek değil, bugünçalışan bir sistem içerisinde dâhil ederek görevi ve anlamını devam ettirmesini sağlamaktır. Bu yöntemle hem geçmişin paradigması içerisinde geliştirilen kavramların bugün daha net anlaşılması hem de bu düşünce ve kavramların günümüz için de işlevsel hale getirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda Hermeneutik okumalar yayın serisinin ilk konusu Empedokles’in sevgi ve nefret kavramları olmuştur. Empedokles M.Ö. 490-430 yılları arasında yaşamış antik Yunan filozofudur. Kendisinden önceki arkhe tartışmalarına katılmış ancak onlardan farklı olarak çoğulcu bir anlayışortaya koymuştur. Nesnelerin özünde dört unsur olduğunu ileri sürmüştür. “Dört unsur teorisi” içerisinde yer alan hava, su ve ateş kendisinden önceki filozoflar tarafından tekil arkhe olarak savunulurken, Empedokles bu ilkelere toprağı da ekleyerek çoğulcu yaklaşım ortaya koymuştur. Empedokles’e göre evrendeki herşey dört unsurun farklı oranlardaki karışımlarından oluşmaktadır. Evrendeki oluş ve bozuluş, budört unsurun birleşmesi ve dağılmasından kaynaklanmaktadır.Empedokles’e göre bu unsurları bir arada tutan sevgi, ayrılmasını sağlayan ise nefrettir. Empedokles’in sevgi ve nefret kavramlarını kullanım şekli yaşam içerisindeki karşılıklarıyla metaforik bir bağ taşımalarına rağmen,anlamı kavramı aşan niteliktedir. Empedokles’e göre bu evrene sadece sevgi veya nefret hâkim olduğunda değişim durmaktadır. Değişimin varlığı bu iki gücün temel unsurlar üzerinde etkili olmasına bağlıdır. Nefret gücü, evren ve evrendeki bütün nesneleri dağılma ve yok oluşa sürüklemektedir. Evrenin bir sonu olduğu düşünüldüğünde, bu son, hareketin durması anlamına gelecektir. Empedokles’e göre hareketin durması sevgi veya nefretin bütün evrene hâkim olmasıyla gerçekleşecektir. Enerji, modern bilimde değişikliklere neden olan etmen olarak tanımlanmaktadır. Entropi ise enerjiyle doğrudan bağlantılı bir kavram olarak enerjinin düzensizliğini ifade etmektedir. Günümüzden yaklaşık 13,5 milyar yıl önce, evren bir enerji alanının patlamasıyla doğmuştur ve zaman başlamıştır. Bu anda entropi de doğmuştur. Evrendeki toplam enerji sabit kalırken entropi zamanın fonksiyonu olarak artmaktadır. Bu artış, entropinin evrendeki enerjinin neden olduğu hareketi durdurmasına kadar devam edecektir. Evrene entropi hâkimolduğunda zaman duracak, evren ömrünü tamamlayacaktır. Bu bağlamda Empedokles’in nefret kavramı hermeneutik yöntemle okunup tarihsellik yaklaşımıyla günümüze taşındığında entropi’ye karşılık geldiği görülmektedir. Bu çalışmada;Empedokles’in sevgi ve nefret güçleri ekseninde açıklanan evren kurgusu, hermeneutik yöntemle 21.yy paradigması içerisinden yeniden okunmuş,anlamsal ve yapısal özellikleri korunarak tarihsellik yaklaşımıylagünümüze taşınmaya çalışmıştır.Bu çalışma 5.ASM Sosyal Bilimler Kongresinde sunulmuştur.
Keywords : Empedokles, hermeneutik, nefret, entropi